Şeffaf Plak Tedavisi Nedir ve Nasıl Uygulanır?

Şeffaf plak tedavisi, metal diş tellerine daha estetik bir alternatif oluşturan şeffaf hizalayıcılar yardımıyla gerçekleştirilen ortodontik tedavilerdir. Geleneksel metal teller ve bunları dişe sabitleyen braketlerden farklı olarak şeffaf plaklar neredeyse görünmezdir ve pürüzsüz, saydam plastik malzemeden üretilir. Dişlerin etrafına sıkıca sarılacak şekilde özel olarak tasarlanan bu plaklar, konfor ve estetik açısından büyük avantaj sağlarken dişlerin düzenlenmesi üzerinde ise oldukça etkilidir. Sabit diş tellerinin aksine şeffaf hizalayıcılar normal beslenmenin ve hijyen rutininin sürdürülebilmesine olanak sağlayacak şekilde takılıp çıkarılabilir. Fakat en iyi sonuçların elde edilebilmesi için hizalayıcıların günde 20-22 saat veya ortodonti uzmanı diş hekiminin önerdiği süre boyunca takmak kritik öneme sahiptir. ⁽¹⁾

Yenilikçi diş düzeltme yöntemleri arasında yer alan şeffaf plak tedavisi, muayene ve planlama ile başlar. Ağız içindeki ortodontik sorunlar bir ortodonti uzmanı tarafından değerlendirilmeli ve tedavi buna göre belirlenmelidir. Şeffaf plak tedavisi, damak ve dişlerin şekline göre yapıldığı için dolgu, kanal tedavisi, diş taşı temizliği, diş eti hastalıklarına yönelik tedaviler gibi farklı tedaviler gerekiyorsa öncelikle bunların tamamlanması gerekir. Ardından ağız içi ölçümler alınır, bu noktada dijital ölçüm araçlarından yararlanılabilir. Ölçümler alındıktan sonra şeffaf plağın üretilmesi için birkaç haftalık bir süreye ihtiyaç duyulur. Üretim tamamlandıktan sonra yeni bir randevu günü verilerek plak ağız içerisine yerleştirilir, herhangi bir sorun bulunup bulunmadığı kontrol edilir. Kullanım ve bakım talimatları detaylı bir şekilde hastaya aktarılır. Her yeni şeyde olduğu gibi şeffaf plak kullanımında da uyum süreci için belirli bir süre gerekir. Şeffaf diş plağı kullananlar çoğunlukla ilk günlerde rahatsızlık yaşasa da bir hafta içerisinde plak tedavisine uyum sağlar. Bundan sonraki süreçte belirli zaman aralıkları dahilinde düzenli olarak ortodonti uzmanının kontrolünden geçmek gerekir. Randevuların aksatılmaması, tedavinin etkinliği açısından önem arz eder. ^{(2) (3)}

Geleneksel diş telleri gibi şeffaf plaklar da dişleri istenilen pozisyona nazikçe kaydırmak üzere tasarlanmıştır. Tedaviye başlamadan önce ortodonti uzmanı, dişlerin ve çenenin röntgenini çeker, fotoğraf ve dijital taramalar kullanarak dişlerin mevcut durumunu inceler. Elde edilen bilgilere göre şeffaf plak tedavisinde kullanılan özel yazılım ile gülümseme tasarımı yapılır. Hangi dişin hangi yöne, hangi sırayla hareket edeceği titizlikle planlanarak dişlerin sağlıklı pozisyonlara yönlendirilmesi için plak tedavisi başlatılır. Şeffaf plak tedavisi diş tellerinde olduğu gibi tüm dişlerin yeniden konumlandırılmasıyla ağız içi yapının tümüyle değişmesine neden olur. Böylelikle sağlıklı bir çene kapanışının elde edilmesi hedeflenir. Bu nedenle başlangıçta muayene ve dijital taramalara göre oluşturulan hizalayıcı seti, ara ara yeni setlerle değiştirilir. Ortalama olarak her plak seti birkaç haftalık süre ile takılır, ardından yeni sete geçilir. Sürecin sonunda ise dişlerin ideal pozisyonlarına ulaşması ile tedavi tamamlanmış olur. Plaklarla birlikte koruyucu kutu ve temizleme jeli gibi yardımcı ürünler de hastaya verilir veya önerilir. ⁽¹⁾

“Şeffaf diş plağı kaç ay kullanılır?” sorusunun yanıtı değişken olsa da çoğu kişi için şeffaf diş plağı ile gerçekleştirilen ortodontik tedavinin süresi 9-18 ay aralığındadır. Bu  tedavi sırasında ise yaklaşık olarak 15-30 set şeffaf plağın değiştirilmesi beklenir. Tedavide sürecin uzunluğu dişlerin hizalanmasına ilişkin sorunların ne kadar ciddi olduğuyla yakından ilgilidir. Yalnızca küçük hizalanma sorunları olan kişilerde nadir de olsa 6 ay gibi kısa bir sürede tedavi tamamlanabilir. Ancak ciddi hizalanma bozukluklarında ise süreç 18 ayın da üzerine çıkabilir. Ortodonti uzmanları, tedavi öncesi planlama aşamasında tedavi süresine ilişkin bir öngörüde bulunabilir. ⁽⁴⁾

Şeffaf plaklarla tedavi edilebilen bir dizi ortodontik sorundan söz edilebilir. Şeffaf plak ile tedavi edilebilen durumlardan bazıları şu şekildedir:

• Dişler arası boşluklar (ayrık dişler)

• Sıkışık dişler

• Çarpık dişler

• Üst veya alt çenenin önde olması sorunları

• Çenenin çapraz kapanması ⁽²⁾

Bu tür sorunları bulunan kişiler, şeffaf plak tedavisi ile ilgili diş hekimlerine danışarak bilgi alabilir. Öte yandan şeffaf diş plağı tedavisi, herkes için uygun olmayabilir. Bu tedaviler genellikle hafif ve orta düzeyde sorunları olan dişleri düzeltmede en iyi sonucu verir. Hizalayıcılar gerektiğinde geleneksel ortodontik elastiklerle birleştirilebilir. Ancak daha şiddetli vakalarda geleneksel diş telleri ile tedavi gerekebilir. ⁽²⁾

Diş plağı şeffaf yapısının yanı sıra çıkarılabilir olması nedeniyle de çoğu kişi için tercih sebebidir. Yemek yeme ve diş fırçalama için çıkarılabilen, takıp çıkarması rahat olan bu plaklar kullanım kolaylığı ve konfor sunar. Ancak plakların çıkarılabilir olması, hastanın plağı dilediği zaman çıkarabileceği anlamına gelmez. Tedavinin etkinliği için günde en az 22 saat boyunca plakların takılı olması gerekir. Bazı durumlarda bu süre diş hekimi tarafından uzatılabilir veya kısaltılabilir. Kullanım önerilerine dikkat etmek, tüm diş tedavi yöntemleri gibi tedavi başarısını etkiler. ^{(2) (3)}

Şeffaf plak tedavisi ile yeniden hizalanan dişler için tedavi sonrası süreçte de dikkat edilmesi gereken bazı konular vardır. Tedavi sürecinde dişlerde büyük çaplı bir konum ve açı değişikliği olur. Sürecin sonunda dişler daha esnek bir hale gelmiş olabilir. Bu nedenle plaklar çıktıktan sonra herhangi bir müdahale olmadan dişler eski pozisyonuna veya mevcut halinden daha farklı bir pozisyona kayabilir. Bu, geleneksel diş tellerinde veya diğer ortodontik tedavilerde de olan bir risktir. Dişlerde istenmeyen kayma ve yer değişikliklerini önlemek adına çoğu ortodonti uzmanı, tedavi sonrasında pekiştirme tedavisi olarak retainer teli kullanımını önerir. Retainer teli, hizalayıcıların aksine dişlerin mevcut pozisyonunda kalmasını sağlamaya ve hareketi, kaymayı önlemeye yardımcı olacaktır. Bu nedenle hekimin önerileri doğrultusunda retainer kullanımına dikkat etmek, tedavi sonucu elde edilen görünümün kalıcı olması için önemlidir. Ek olarak ağız ve diş bakımına gereken özen gösterilmeli, düzenli diş hekimi kontrolleri aksatılmamalıdır. ⁽⁵⁾

Şeffaf plak tedavis,  komplikasyon riski düşük olan bir tedavi yöntemidir. Yine de diş teli tedavilerinde de bulunan bazı komplikasyon olasılıklarından söz etmek mümkündür. Çok düşük de olsa plağın üretildiği malzemeye karşı vücutta alerjik reaksiyon gelişebilir. Bunun haricinde görülebilecek komplikasyonlardan bazıları şu şekildedir: 

• Özellikle de tedavinin erken dönemlerinde konuşmada değişiklikler

• Yanak ve dil ısırma

• Baş ve çene ağrıları

• Ağız kuruluğu

• Diş etlerinde kanama ve çekilmeler

• Mide bulantısı ve baş dönmesi

• Beslenmenin olumsuz etkilenmesi ve kilo kaybı ⁽⁶⁾

Şeffaf plaklar ile gerçekleştirilen ortodontik tedavi sürecine ilişkin önemli detayları öğrendiniz. Eğer siz de böyle bir tedaviye ihtiyaç duyuyorsanız şeffaf diş teli veya şeffaf plak tedavisi gibi uygulamalar hakkında diş hekiminize danışmayı unutmayın.

1. https://aaoinfo.org/whats-trending/clear-aligner-therapy/# Son Erişim Tarihi: 22.11.2024

2. https://aaoinfo.org/treatments/aligners/  Son Erişim Tarihi: 22.11.2024

3. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10597356/  Son Erişim Tarihi: 22.11.2024

4. https://www.theorthodontists.com.au/blog/how-long-does-invisalign-take-to-straighten-your-teeth  Son Erişim Tarihi: 22.11.2024

5. https://www.webmd.com/oral-health/braces-and-retainers Son Erişim Tarihi: 22.11.2024

6. https://www.news-medical.net/health/Potential-Risks-of-Clear-Aligner-Treatment.aspx Son Erişim Tarihi: 22.11.2024