Çilek Dil ve İlgili Rahatsızlıklar: Nedenleri ve Tedavisi

Dilinizde şişlik, kızarıklık ve beyaz renkli tabakalanmalar varsa, çilek dil olarak bilinen bir rahatsızlığı yaşıyor olabilirsiniz. Bu durum sağlık uzmanından tedavi alınmasını gerektirecek bir sağlık problemi belirtisi olabileceğinden ciddiye alınmalıdır.

Cleveland Clinic'e göre, kırmızı dil (çilek görüntüsünde) aşağıdakilerin belirtisi olabilir:

• Vitamin eksikliği: Vücudunuz folik asit veya B-12 vitamini bakımından yetersizse, diliniz görünüşte kırmızı olabilir.
• Coğrafi dil: Bu iyi huylu (zararsız) rahatsızlık, dilinizin üzerinde düzensiz kırmızı lekelerin görünmesine neden olur.
• Kızıl hastalık: Bu bakteriyel enfeksiyon çilek dil ve diğer belirgin semptomlara yol açabilir.
• Kawasaki hastalığı: Bu hastalık kan damarlarını etkiler ve genellikle çilek dile ve diğer semptomlara neden olur.

Faydalı ipuçları: Bu koşulların dördü de dilinizin kırmızıya dönmesine neden olsa da, çilek dil genellikle karakteristik engebeli görünümü ve beyaz lekeleri nedeniyle kızıl hastalığa veya Kawasaki hastalığına işaret eder.

Kızıl hastalık adını kendine mahsus görüntüsünden alır. Genellikle boğaz ağrısı, döküntü, cilt kıvrımlarında kızarıklık ve çilek dil de dâhil olmak üzere kırmızı renkli birden fazla semptoma neden olur. Mayo Clinic'e göre bu hastalık çoğunlukla 5-15 yaş arası çocukları etkilemektedir. Bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanır ve bazı kişilerin streptokok boğaz ağrısından muzdarip olduğu görülür.

İsmi rahatsız edici gelse de, emin olun, kızıl hastalık bir zamanlar olduğundan çok daha az tehlikeli olarak kabul edilir. Uygun tedaviyi size önerebilmesi için sağlık uzmanınıza bu durumla ilgili olarak görünmek önemlidir.

Streptokok boğaz ağrısından ve kızıl hastalıktan kaynaklanan bakteriler, enfekte bir birey öksürdüğünde veya hapşırdığında damlacıklar yoluyla yayılır. Kuluçka süresi olarak bilinen maruz kalma durumu ile hastalık arası genellikle 2-4 gün sürer.

Kızıl hastalık belirtilerini şöyle sıralayabiliriz:

• Ateş (38.3 °C'nin üzerinde)
• Boğaz ağrısı, bazen beyaz veya sarı renkte lekeler
• Çilek dil
• Güneş yanığı benzeri döküntü
• Cilt kıvrımlarının kırmızı renge dönüşmesi
• Yüzde kızarıklık
• Yutma sorunu
• Boyunda büyümüş lenf bezleri
• Baş ağrısı
• Mide bulantısı

Önemli not: Kızıl hastalığın tedavisi çok önemlidir, çünkü kontrol edilmezse bakteriyel enfeksiyon yayılabilir ve daha farklı ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Kawasaki hastalığı özellikle genç çocukları etkileyen kan damarlarının iltihaplanmasına neden olan bir hastalıktır. Kawasaki Disease Foundation’a (Kawasaki Hastalığı Vakfı) göre, bu hastalığa yakalanan kişilerin yüzde 80’i 5 yaşından küçüktür. Kawasaki hastalığı erkekleri kızlardan daha fazla etkilemektedir, yetişkinlerde oldukça nadirdir ve bulaşıcı değildir.

Viral enfeksiyonun Kawasaki hastalığına neden olduğundan şüphelenilmiştir, ancak nedeni günümüzde henüz bilinmemektedir. Size veya çocuğunuza tanı konulduysa, rahatsızlığı önlemenin bilinen bir yolu olmadığı için kendinize haksızlık etmeyin.

Kawasaki hastalığı üç aşamada ortaya çıkar:

Faz 1 belirtileri şunlardır:

• 5 veya daha fazla gün süren ateş (39 °C’nin üzerinde)
• Çilek dil ve dudak çatlaklığı
• Kan çanağına dönmüş ve akıntılı (konjonktivit) gözler
• Karın veya genital bölgede döküntü
• Boyunda büyümüş lenf bezleri
• El ve ayaklarda (ekstremiteler) kızarıklık ve şişlikler

Faz 2 belirtileri şunlardır:

• El ve ayaklarda (ekstremiteler) derinin soyulması
• Eklem yerlerinde veya karın bölgelerinde ağrı
• İshal ve kusma

Faz 3 belirtileri şunlardır:

• İyileşmeye başlayan semptomlar (ancak komplikasyonlar ortaya çıkabilir)
• Tanı konulduktan sonra 8 haftaya kadar devam edebilen yorgunluk ve sinirlilik

Önemli not: Kawasaki hastalığı çocuklarda kalp hastalığının en önemli nedenidir, bu nedenle tanı ve tedavi için sağlık uzmanınızla konuşmanız önerilir. Kawasaki hastalığıyla ilgili bir test olmadığı için, tanı sizin veya çocuğunuzun semptomlarının gözlemlenmesine dayanır.

Bireysel durumunuzla ilgili uygun kırmızı veya çilek dil tedavisi, altta yatan nedene bağlı olacaktır. Nedenler büyük ölçüde şiddetin derecesine göre değişir, dolayısıyla bunları ciddiye almanızı ve kendi başınıza teşhis koymaya veya tedavi etmeye çalışmamanızı öneririz.

• Vitamin eksikliği: Düşük folik asit ve B-12 vitamini eksikliği genellikle beslenme biçimi veya takviyeler yoluyla iyileştirilebilir.
• Coğrafi dil: Bu iyi huylu (zararsız) rahatsızlığın tedavisi yoktur, ancak konforunuzu artırmak için bazı adımlar atabilirsiniz.
• Kızıl hastalık: Bu duruma bakteriyel bir enfeksiyon neden olduğundan, tedavi olarak genellikle antibiyotik verilir.
• Kawasaki hastalığı: Sağlık uzmanınız, kalp hastalığı riskini azaltmaya yardımcı olmak için aspirin veya gama globülin yazabilir.

Sizin veya çocuğunuzun, mümkün olan en iyi bakımı alabilmesi için bir sağlık uzmanından teşhis ve tedavi almanızı öneririz. Sağlık uzmanını ziyaret etmek stresli olsa da, semptomları ayırt etme konusunda uzmandırlar ve sizin için en uygun tedavi yöntemini seçerler. Çilek dilin ne olduğunu ve neden oluştuğunu öğrenerek oldukça önemli bir iş çıkarıyorsunuz.