Dudak Çatlaması & Kuruluğu Neden Olur, Nasıl Geçer?

Dudakları koruyan cilt katmanı sadece 3-4 dış tabakadan oluşur. Diğer cilt dokularında 15-16 koruyucu katman bulunur. Ayrıca dudak cildinde kıl kökü, ter bezi yoktur ve çok az melanin bulunur. Tüm bu durumlar dudakların güneş, rüzgar, soğuk ve sıcak hava gibi dış faktörlere karşı daha korunmasız olmasına ve dokunmaya karşı daha hassas olmasına neden olur. Genellikle dış faktörler nedeniyle dudaktaki cilt dokusu kuruyabilir ve gerekli önlemler alınmadığında pul pul dökülerek dudak çatlamasına yol açabilir. Dudak cildindeki bütünlüğü bozan çatlaklar tedavi edilmediğinde ağrı ve acıya hatta kanamalara neden olabilir. Özellikle havanın soğuk ve kuru olması dudak neden kurur sorusunun en yaygın cevabıdır. Dudak çatlaması aynı zamanda dudak iltihaplanması bir başka deyişle keilitis olarak da bilinir. ^{(2) (3)}

Dudak Çatlaması Neden Olur?

Soğuk ve kuru hava genellikle dudak kuruması neden olur sorusunun ilk cevabı olsa da pek çok farklı neden dudak kuruluğuna yol açabilir. Dudak kuruması da dudak çatlaklarını beraberinde getirebilir. Aşağıdaki maddeleri inceleyerek hem “Dudak kuruluğu neden olur?” hem de “Dudak çatlaması neden olur?” sorularının yanıtları hakkında fikir edinebilirsiniz: 

• Soğuk, sıcak ve kuru hava dudakların nemini azaltarak çatlamaya neden olabilir. ^{(3) (4)}

• Ağız köşelerinde çatlama aşırı kuruluktan kaynaklanabileceği gibi bir mantar enfeksiyonun göstergesi olabilir. ^{(3) (4)}

• Retinoidler, A vitamini, kemoterapi ilaçları, antihistaminikler, diüretikler gibi ilaca bağlı reaksiyonlar ile lityum kullanımı dudaklarda çatlamaya neden olabilir. ^{(3) (4)}

• Egzama gibi cilt hastalıklarının alevlenme dönemlerinde dudaklarda kuruma ve çatlama meydana gelebilir. ^{(3) (4)}

• Dudak yalama gibi tekrarlayan davranışlar, dudaktaki cilt dokusunun soyulmasına ve kuruyarak çatlamasına neden olabilir. ^{(3) (4)}

• Herpes simpleks gibi viral ya da bakteriyel enfeksiyonlar dudak çatlamasına yol açabilir. ^{(3) (4)}

• Tükürük bezlerinin şişmesi gibi tıbbi durumlar glandüler keilitis adı verilen dudak çatlamasına neden olabilir. ^{(3) (4)}

• Yeterli su tüketilmediğinde dehidrasyona bağlı dudak çatlamaları yaşanabilir. ^{(3) (4)}

• Dudaklara uygulanan dermokozmetik işlemler de dudak kuruluğuna yol açabilir. Örneğin dudak dolgusu sonrası dudak kuruluğu ve çatlaklar yaşanabilir. ^{(3) (4)}

• Tiroid bozuklukları, bazı otoimmün hastalıklar dudak neden çatlar sorusunun cevabı olabilir. ^{(3) (4)}

• Sigara içmek ya da tütün çiğnemek ağız kuruluğunu şiddetlendirerek dudakların kurumasına ve çatlamasına yol açabilir. ^{(3) (4)}

Genellikle dudak kuruması ile başlayan dudak çatlaması belirtileri arasında aşağıdakiler yer alabilir:

• Dudaklarda gerginlik hissi

• Pul pul dökülmeler

• Kaşıntı

• Kızarıklık

• Ağız köşelerinde kızarıklık, iltihaplanma

• Dudakta kırmızı lekeler, küçük şişlikler

• Hafif ağrı

• Yemek yerken acı hissi

• İleri vakalarda dudaklarda kanama. ^{(4) (5) (6)}

Dudak çatlaması bazı hastalıkların belirtisi de olabilir. Bunlar arasında aşağıdaki tıbbi durumlar yer alabilir:

• Egzama

• Herpes simpleks gibi virüslerin neden olduğu enfeksiyonlar

• Stafilokok ve streptokok gibi bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlar

• Candida gibi mantar enfeksiyonları

• Kum sinekleri tarafından yayılan tropik bir parazit olan Leishmaniasis gibi parazitlerin neden olduğu enfeksiyonlar

• Sjögren sendromu

• HIV/AIDS

• Alzheimer hastalığı

• Parkinson hastalığı

• Diyabet

• Anemi

• Hipertansiyon 

• Kistik fibroz

• Romatoid artrit

• Tükürük bezlerinin hasar görmesi, tükürük bezlerinin cerrahi olarak çıkarılması

• Baş ve boyun bölgesinde sinir hasarı

• Dehidrasyon ^{(4) (8)}