อย่างที่ทราบกันดีว่า ค่าใช้จ่ายสำหรับการจัดฟันนั้นค่อนข้างสูง เพื่อจะได้ฟันที่จัดเรียงอย่างเป็นระเบียบ สวยงาม ดังนั้นจึงต้องใส่ใจเรื่องการดูแลรักษาและการทำความสะอาดเหงือกและฟันเป็นอย่างดีขณะเข้ารับการจัดฟัน
การดูแลสุขภาพฟันขณะใส่อุปกรณ์จัดฟัน
ทุกครั้งที่ส่องกระจก จะเห็นว่าเหล็กจัดฟันและลวดที่ใช้เป็นตัวยึดอุปกรณ์จัดฟันคือแหล่งสะสมเศษอาหาร และคราบแบคทีเรียต่าง ๆ นี่คือจุดเริ่มต้นของปัญหาฟันผุ และปัญหาอื่นๆ อีกมากมาย นอกเหนือจากการทำความสะอาดฟันเป็นประจำทุกวันอย่างถูกต้องแล้ว ควรเลือกรับประทานอาหารที่เหมาะสมด้วย
บริเวณผิวฟันที่ใส่อุปกรณ์จัดฟัน เป็นส่วนที่ง่ายต่อการสะสมของคราบแบคทีเรีย ส่งผลต่อภาวะการสูญเสียแร่ธาตุหรือแคลเซียมของฟัน คราบแบคทีเรียดังกล่าวจะสร้างกรดเข้าทำลายผิวฟัน สังเกตุได้จากจุดด่างสีขาวขุ่นที่ผิวของฟัน นี่คืออาการระยะแรกของปัญหาฟันผุ นอกจากนี้คราบแบคทีเรียยังเป็นสาเหตุของอาการเหงือกอักเสบอีกด้วย
โรคฟันผุ และ
โรคเหงือกอักเสบในระยะเริ่มแรกสามารถรักษาให้หายได้ด้วยการดูแลและทำความสะอาดเหงือกและฟันอย่างถูกต้องเป็นประจำทุกวัน ร่วมกับการเลือกรับประทานอาหารอย่างเหมาะสม ดังคำแนะนำต่อไปนี้
อาหารที่ดีกับสุขภาพฟัน
กรดในอาหารและเครื่องดื่มที่บริโภคโดยทั่วไป
อาหารที่มีค่าความเป็นกรดสูง ที่เป็นอันตราย ต่อสุขภาพฟัน (ค่า pH น้อยกว่า 4.5) |
อาหารที่มีค่าความเป็นกรดต่ำ ปลอดภัย ต่อสุขภาพฟัน (ค่า pH มากกว่า 4.5) |
แอปเปิ้ล แอพพริคอท เชอรี่ ส้ม ลูกพีช ลูกแพร์ ผลพลัม สับปะรด ราสเบอรี่
น้ำอัดลม สุรา เครื่องดื่ม ไวน์ น้ำผลไม้
ผักดอง
น้ำสลัด
มะนาว |
กล้วย มะม่วง ผลไม้จำพวกแตงต่างๆ ซุปชนิดต่างๆ พาสต้า
นม น้ำแร่ชนิดไม่อัดลม ผลิตภัณฑ์ที่ทำจากนมต่างๆ
ผักสด
เนื้อสัตว์ เนื้อไก่ อาหารทะเล
ไข่ ขนมปังกรอบ |
อาหาร และเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลและแป้งสูงคือต้นเหตุของปัญหาฟันผุ ตัวอย่างเช่น มันฝรั่งทอด สามารถเกาะติดอยู่ที่ฟันได้เป็นเวลานาน จึงควรหลีกเลี่ยง หรือเครื่องดื่มที่มีความเป็นกรดสูง เช่น น้ำส้มสายชู น้ำสลัด น้ำอัดลม (ทั้งชนิดธรรมดา และ ชนิดที่ใช้สารให้ความหวานแทนน้ำตาล) สุรา เครื่องดื่มเกลือแร่ และน้ำผลไม้ ล้วนมีฤทธิ์กัดกร่อนผิวเคลือบฟันเมื่อบริโภคเป็นประจำ
ทราบหรือไม่ว่า น้ำลายในปากคนเรานั้นมีประโยชน์ เพราะสามารถช่วยป้องกันปัญหาฟันผุได้ โดยทำหน้าที่ปรับสภาพความเป็นกรดที่แฝงมากับอาหารหรือเครื่องดื่มต่าง ๆ แต่เป็นกระบวนการที่ใช้เวลาค่อนข้างนาน ดังนั้นข้อควรปฏิบัติที่ดี คือการควบคุมการบริโภค โดยรับประทานอาหารหลัก 3 มื้อ ต่อวัน หรือมีอาหารว่างระหว่างมื้อไม่เกิน 2 ครั้งต่อวันเท่านั้น และควรดื่มน้ำเปล่าหลังการรับประทานอาหารทันทีทุกครั้ง เพื่อช่วยลดความเป็นกรดในช่องปาก
อาหารและพฤติกรรมที่ดีในขณะที่ใส่อุปกรณ์จัดฟัน
ไม่กินอาหารเหนียวๆ อย่างเช่น คาราเมล ท๊อฟฟี่ ผลไม้แห้งหรือธัญพืชอัดแท่ง งดเคี้ยวหมากฝรั่ง และก้อนน้ำแข็งโดยสิ้นเชิง หลีกเลี่ยงอาหารที่แข็งมาก ๆ เช่น ถั่ว หรือ ขนมปังกรอบที่ค่อนค้างแข็ง เพราะจะทำให้ลวดหรือเส้นยางจัดฟันเคลื่อน งอ หัก หรือขาดได้ หากอยากรับประทานผลไม้ประเภทแอปเปิ้ล หรือ แครอท ควรหั่นให้เป็นชิ้นเล็กๆก่อนทานทุกครั้ง
ส่วนพฤติกรรมที่ควรหลีกเลี่ยง คือ การกัดเล็บ การดุนลิ้นเล่น หรือการเขี่ยลวดจัดฟัน เพราะจะทำให้อุปกรณ์จัดฟันชำรุดได้ ต้องเสียค่าใช้จ่ายและเสียเวลาพบทันตแพทย์โดยไม่จำเป็น
หลัก 8 ข้อควรปฏิบัติ ในการดูแลสุขภาพเหงือกและฟัน รวมถึงอุปกรณ์จัดฟันระหว่างการจัดฟัน
- เลือกใช้ยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์ คู่กับแปรงขนนุ่ม วางแปรงบริเวณคอฟัน ให้หัวแปรงทำมุม 45 องศาที่บริเวณขอบเหงือก แปรงเบาๆ โดยการเคลื่อนขนแปรงเป็นวงกลม ค่อยๆแปรงทีละซี่
- ใช้เวลาอย่างต่ำ 10 วินาทีต่อฟัน 1 ซี่ แปรงให้ครบทุกซี่
- ค่อยๆแปรงบริเวณรอบๆอุปกรณ์จัดฟัน โดยกดขนแปรงให้สามารถทำความสะอาดตามซอกมุมระหว่างฟัน และลวดดัดฟัน แปรงด้านใน และบริเวณโดยรอบอุปกรณ์และลวดดัดฟัน
- แปรงทั้งด้านใน และด้านนอกของฟัน โดยการเคลื่อนขนแปรงเป็นวงกลมทีละซี่
- เคลื่อนขนแปรงไปมาจากหน้าไปหลัง ในบริเวณพื้นผิวฟันที่ใช้บดเคี้ยวอาหาร ( ฟันกราม )
- บ้วนยาสีฟันออกให้หมดก่อน แล้วทำการตรวจสอบสภาพฟันและอุปกรณ์จัดฟันในกระจกเงาว่าสะอาด และยังอยู่ในสภาพดีหรือไม่
- อาจมีการใช้เม็ดย้อมสีฟันเพื่อตรวจหาคราบแบคทีเรีย สามารถหาซื้อได้ตามร้านเภสัชกรทั่วไป
- ใช้อุปกรณ์สำหรับดูแลสุขภาพของช่องปากชนิดอื่นๆ ภายใต้การแนะนำของทันตแพทย์ผู้จัดฟันของท่านเท่านั้น
การแปรงฟันอย่างถูกวิธี
- วางหัวแปรงทำมุม 45 องศากับขอบเหงือก ขยับแปรงไปมาเบาๆ ระหว่างเหงือกกับฟัน แล้วปัด(ฟันบนปัดลง ฟันล่างปัดขึ้น)
- แปรงฟันด้านในแต่ละซี่ ด้วยวิธีเดียวกัน
- แปรงบริเวณผิวฟันที่ใช้บดเคี้ยวแต่ละซี่ให้ครบทุกซี่
- ใช้ปลายขนแปรงสีฟันแปรงด้านหลังของฟันหน้าแต่ละซี่ ทั้งฟันบน และฟันล่าง
- อย่าลืมแปรงลิ้นเป็นขั้นตอนสุดท้าย
การใช้ไหมขัดฟันอย่างถูกวิธี
- ดึงไหมขัดฟันความยาวประมาณ 1 ฟุตพันหลวมๆ รอบนิ้วกลางทั้งสองข้าง โดยให้เหลือเส้นไหมที่ใช้ขัดฟันประมาณ 2 นิ้ว
- ใช้นิ้วหัวแม่มือ และนิ้วชี้จับไหมขัดฟัน แล้วค่อย ๆ เลื่อนเส้นไหมลงระหว่างซอกฟันเบา ๆ ระวังอย่าให้บาดเหงือก
- โค้งไหมโอบรอบฟันแต่ละซี่เป็นรูปตัวซี “C” เลื่อนไหมขัดฟันขึ้นลงเบาๆ ระหว่างซอกฟัน และขอบเหงือก เลื่อนเส้นไหม จากนิ้วกลางด้านหนึ่ง ไปยังนิ้วกลางอีกด้านหนึ่งเพื่อจะได้ใช้ไหมที่สะอาดสำหรับขัดซอกฟันถัดไป
