Diş Çürüğü Neden Olur? Çürük Diş Nasıl Geçer?

Diş Çürüğü Nedir?

Diş çürüğü; yaşam tarzımız, yediğimiz besinler, dişlerimize ne kadar iyi baktığımız, içtiğimiz su ve diş macunundan florür oranı gibi faktörlerden önemli ölçüde etkilenmektedir. Kalıtım da dişlerin çürüğe yatkınlığında rol oynamaktadır.

Çürükler genellikle çocuklarda görülürken, yetişkinler de risk altındadır. Çürük tipleri şunlardır:

Koronal çürükler: Çocuklarda ve yetişkinlerde koronal çürükler sık görülmekle beraber, bu çürükler sıklıkla çiğneme yüzeyinde veya dişler arasında oluşur.
Kök çürükleri: Bizler yaşlandıkça, dişetlerimiz çekilir ve diş kökleri açığa çıkar. Diş köklerini koruyan mine olmadığından dolayı bu alanlar çürüğe eğilimlidir.
Tekrarlayan çürükler: Mevcut dolgular ve kuronlarçevresinde tekrarlayan çürükler oluşabilir. Bunun nedeni, bu alanlarda, çürümeye yol açabilecek plak toplanma eğilimi olmasıdır.

Tükürük eksikliğinden dolayı ortaya çıkan ağız kuruluğubulunan yetişkinler özellikle çürük tehdidi altındadır. Ağız kuruluğu; hastalık, ilaç, radyasyon terapisi ve kemoterapi sonucunda ortaya çıkabilir, nedenine göre geçici (günlerce veya aylarca sürebilir) veya kalıcı olabilir.

Çürük çok ciddi bir durumdur çünkü tedavi edilmediği takdirde, dişi yok edebilir, içindeki hassas sinirleri öldürerek diş kökünde enfeksiyon alanı olarak tanımlayabileceğimiz abseye yol açabilir. Abse oluştuktan sonra, diş sadece kanal tedavisi ile tedavi edilebilir veya çekilebilir.

Diş Çürüğü Neden Olur?

Diş çürüğünün oluşumunu tetikleyen birden fazla faktör mevcuttur. “Diş çürüğü neden olur?” sorusuna cevap olarak şu maddeler sıralanabilir:

Kronik ağız kuruluğuna yol açan ilaç kullanmak veya Sjögren sendromu gibi kuruluğu tetikleyen hastalıklara sahip olmak,
Yüksek miktarda şekerli, nişastalı, asitli yiyecek veya içecek tüketmek,
Diş eti çekilmesi yaşamak,
Baş ve boyun kanseri gibi ağız içine yakın bölgelere yönelik radyasyon tedavisi görmek,
Anoreksiya ve bulimia nervoza gibi durumlar ile seyreden yeme bozukluğu hastalıklarına sahip olmak.

Diş Çürüğünün Belirtileri

Diş çürüğü genellikle ağrıya sebep olduğu zaman ciddi bir hastalık gibi görünür. Fakat çürük ağrı noktasına gelmeden önce birçok farklı semptom gösterir. Ağrı çürüğün, diş minesini aşıp dentin ve pulpaya ulaşması ile açığa çıkar. Ön diş çürüğü ve arka diş çürüğü genellikle farklı semptom göstermez ve aşamalar ile belirtiler benzerlik gösterir. Diş çürüğü belirtileri arasında ise şunlar yer alır:

Sıcak veya soğuk içecek, yiyecek tüketildiği zaman dişlerde hassasiyet oluşması,
Diş yüzeyinde başlangıçta beyaz ilerleyen zamanlarda kahverengi leke oluşması,
Yiyecekleri ısırırken sızlama şeklinde ani keskin ağrı oluşması,
Çürümenin başladığı dişin çevresindeki diş etlerinde şişme ve kızarma.

Diş Çürüğü Nasıl Geçer?

Diş çürümesi başladıktan sonra doktor müdahalesi olmadan dişi kurtarmak neredeyse imkansızdır. Fakat çürümenin ilerlemesini yavaşlatmak için yapılabilecek bazı uygulamalar mevcuttur. “Diş çürüğü nasıl geçer?” sorusuna cevap olabilecek uygulamalar şunlardır:

Günde iki kez florürlü diş macunu ile dişi fırçalamak,
Şekerli, asitli yiyecek ve içeceklerin tüketimini azaltmak mümkünse sıfırlamak,
Ağız kuruluğunu önlemek için günlük su tüketim miktarını arttırmak.

Diş Çürüğü Nasıl Anlaşılır?

Çürükler dışarıdan başlayarak iç katmanlara doğru ilerleyerek dişin tamamını etkileyebilir. Diş çürüğünün belirtileri çürümenin hangi aşamada olduğuna bağlı olarak farklı şekillerde ortaya çıkar. Diş çürüğünün aşamaları sırasıyla şöyledir:

Demineralizasyon: Çürümenin ilk aşamasıdır. Dişte beyazımsı lekeler oluşur. Diş minesindeki mineraller parçalanmaya başlamıştır.
Mine çürüğü: Diş minesindeki parçalanmaların iyice arttığı aşamadır. Beyaz lekeler kahverengi bir renk almaya başlar ve mine tabakasında gözle görülür boşluklar oluşur.
Dentin çürüğü: Çürümenin diş minesinin altındaki dentin tabakasına geçtiği aşamadır. Boşluk oluşumu hızla artar. Dişte hassasiyet meydana gelir. Açık kahverengi lekeler koyulaşmaya başlar.
Pulpa hasarı: Pulpa dişin en iç tabakasına verilen isimdir. Yoğun şekilde sinir ve kan damarı içerir. Bu aşamada ağrı başlar ve dişin çevresindeki diş etinde kızarıklıklar ve şişlikler görülür. Ayrıca kahverengi renk siyaha doğru döner.
Apse oluşumu: Çürüğün uzun süreler tedavi edilmemesi sonucunda dişte enfeksiyon meydana gelir. Bu aşamada diş çürüğü ağrısı bölgesel kalmaz ve tüm çeneye yayılır. Boyun çevresindeki lenf bezlerinde şişmeler görülebilir. Az karşılaşılan bir durum da olsa bu enfeksiyon kana karışarak tüm vücutta şoka sebep olabilir.

Diş Çürüğü Tedavisi Nasıl Yapılır?

Diş çürüklerinin tedavisi çürüğün hangi aşamada olduğuna ve durumun ciddiyetine bağlı olarak değişiklik gösterir. Diş çürüğü tedavisi için kullanılan yöntemler şunlardır:

Florür tedavisi: Çürük oluşumunun ilk aşamalarında florür uygulanması diş minesinin yenilenmesine katkıda bulunabilir. Florür çürümeye başlamış dişin yüzeyine sıvı, jel köpük veya vernik formlar gibi değişik şekillerde yerleştirilebilir.
Dolgu tedavisi: Tıp dilindeki ismi restorasyon olan dolgu çalışması diş çürüklerinde ana tedavi uygulamasıdır. Dolgular diş renginde bulunan porselen veya amalgam gibi çeşitli malzemelerden yapılmış olan doldurma malzemeleridir.
Kanal tedavisi: Çürük oldukça ilerlemiş ise ve dişin pulpa denilen bölümüne ilerlemişse kanal tedavisine ihtiyaç duyulabilir. Genelde diş çekilmeden önce son çare olarak tercih edilen bir tedavi yöntemidir. Bu yöntemde dişin pulpa kısmı çıkarılır ve oluşan boşluk temizlendikten sonra kapatılır.
Diş çekimi: Dişin onarılamaz ve geri döndürülemez bir biçimde çürümesi sonucunda yapılacak son çare olan işlem diş çekimidir. Diş kurtarılmayacak derecede ise var olan enfeksiyon durumu tedavi edildikten sonra diş çekilir. Diş çekimi diğer dişlerin oluşan boşluktan dolayı kaymasına ve şeklinin bozulmasına yol açabileceğinden genellikle çekimden sonra implant önerilir.

Evde Diş Çürüğü Temizleme Nasıl Yapılır?

Diş çürüğü genellikle tıbbi tedavi gerektirir ve evde tedavisi mümkün olmaz. Fakat evde yapılabilecek bazı uygulamalar ağrının azalmasını ve ağız hijyeninin artmasını sağlayarak hassasiyetin azalmasını sağlayabilir. Evde uygulanabilecek “çürük diş ağrısına ne iyi gelir?” sorusuna cevap olabilecek yöntemler şunlardır:

Karanfil yağıyla gargara yapmak: Karanfil yağının dekalsifikasyonu (dişlerdeki mineral kaybını) önleyip önlemediğine dair birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalardan birinde karanfil yağı ile tedavi edilen dişlerin, asitlere yüksek oranda maruz kaldığı durumda bile daha az mineral kaybı gösterdiği tespit edilmiştir. Hatta bu etkinin neredeyse florür uygulaması ile benzer düzeyde olduğu fark edilmiştir. Karanfil yağının kendisi direkt olarak uygulanabileceği gibi karanfil yağı içeren macunlar da tercih edilebilir.
Kekik yağı uygulaması: Kekik yağı antifungal ve antibakteriyel etki göstererek birçok zararlı mikroorganizmanın ölmesini sağlayabilir. Diş çürüğü de bakteri kaynaklı bir hastalık olduğundan kekik yağı uygulamasının diş çürüğü oluşumunu ve ilerlemesini yavaşlattığı düşünülmektedir.

Kaynakça:

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/645267

https://pharmeasy.in/blog/home-remedies-for-tooth-decay/#Suggested_Home_Remedies_for_Tooth_Decay

https://www.gosh.nhs.uk/conditions-and-treatments/general-medical-conditions/tooth-decay/

Diş Çürüğü Olduğu Nasıl Anlaşılır?

Dişinizin çürük olup olmadığını size sadece diş hekiminiz söyleyebilir. Bunun nedeni, çürüklerin göremeyeceğiniz bir yerde gelişmesidir. Karbonhidrat ihtiva eden besinler (şeker ve nişasta) yediğinizde, bu karbonhidratlar, plak içindeki bakteriler tarafından yenilerek, dişi yumuşatan asitler üretirler. Zamanla, yüzey sağlam görünürken altındaki diş minesi kırılmaya başlar. Yüzeyin altındaki mine yeterince zarar görünce, yüzey de etkilenir ve çürük görülür.

Çürükler, genellikle arka dişlerin çiğneme yüzeylerindeki çukurlarda, dişler arasında ve dişeti çizgisi yakınında oluşur. Fakat nerede oluşurlarsa oluşsunlar, çürük ilerlemeden teşhis ve tedavi etmenin en iyi yolu, diş muayenesi için düzenli olarak diş hekimine gitmektir.

Diş Çürüğü Nasıl Önlenir?

Günde en az iki defa dişlerinizi fırçalayın ve diş ipi kullanarak, dişlerinizin aralarını ve dişeti çizgisinin altını temizleyin
Düzenli olarak diş muayenesi yaptırın. Düzenli bakım, sağlık problemlerinin ortaya çıkmasını ve küçük problemlerin büyümesini engeller
Nişastalı veya şekerli besinleri fazla içermeyen dengeli bir beslenme uygulayın. Bu gıdaları öğün arasında değil, öğünle birlikte yiyerek, dişlerinizin aside maruz kalma sıklığını azaltın
Diş macunu da dahil olmak üzere florür ihtiva eden diş ürünleri kullanın
Çocuğunuzun içme suyunda florür olduğundan emin olun. Su kaynağında florür yoksa, diş hekiminiz veya çocuk doktorunuz size günlük florür takviyeleri önerebilir