Sorunlu veya eksik dişlerin yerini alan protezler, ağzın bir veya birden fazla bölümünde tam veya bölümlü (parsiyel) protezler olarak görev yapan, takılıp çıkarılabilen dişlerdir. Geleneksel protez türleri diş eti üzerine yerleştirilirken doğal dişlere de tutturulabilirler. İmplant destekli protezler ise ameliyatla çene kemiğine yerleştirilen bir dayanağa tutturulur.
Tam (Total) Protezler
Doğal dişlerin tamamının olmadığı vakalarda yapılanlara tam protez denir. Üst çenedeki dişlerin yerini alması için bu protezlerde, takma dişlerin tamamının sıkı bir şekilde oturmasını sağlamak amacıyla damağı ve diş etlerini kaplayan diş eti renginde akrilik bir taban kullanılır. Alt çene için kullanılan tam protezler de aynıdır, ancak dili kaplamaması için alt taban at nalı şeklinde yapılır.
Tam protez ağıza oturtulmadan önce ağızda kalan dişlerin tamamı diş hekimi tarafından çekilir. Çene kemiği zamanla yeniden şekillenerek bu sürece yavaşça tepki gösterir. Ağzın ölçüsünü almadan önce, diş hekimi protezin mükemmel bir şekilde oturması için birkaç ay bekleyebilir ve diş laboratuvarına hastanın tam protezini yaptırır. Bu süre esnasında hastanın dişi olmayacağı için diş hekimi dişleri çekmeden önce ağzın ölçüsünü alabilir ve bu süre zarfında hastanın rahat edebilmesi için ağzına geçici bir protez yerleştirebilir. Daha sonra, yeniden şekillenen çene kemiğine oturtmak için diş hekimi bu geçici protezde düzeltmeler yapar.
Bölümlü (Parsiyel) Protezler
Sadece birkaç diş eksiği varsa, bölümlü protez boşluğu dolduracaktır. American Dental Association’a göre bölümlü protezler doğal dişlere birçok yöntemle tutturulabilir. En çok kullanılan yöntem ise doğal dişe tutunan metal kroşelerdir. Diş hekiminin önerebileceği diğer bir seçenek ise ağızda daha az fark edilebilen hassas bağlantılarla tutturulan parsiyel protezdir. Parsiyel protezler ayrıca doğal dişlerdeki kuronlara da tutturulabilir. Bu kuronlar aslında parsiyel protezlerin oturuşunu iyileştirebilirler ve çoğunlukla hassas bağlantılara gereksinim duyarlar.
İmplant Destekli Protezler
İsminden de anlaşılacağı üzere implant destekli protezler, diş etlerinin dışına doğru uzayan ve çene kemiğinin üzerine yerleştirilen implantlara tutturulur. Diş hekimi bu implantları bir veya birden fazla muayenede cerrahi müdahale ile ağza yerleştirir. İmplantlar kalıcıdır. İmplant destekli protezlerin avantajı özellikle geleneksel protezlerin yerlerinden çıkıp düşme ihtimalinin yüksek olduğu alt çenede diğer protez türlerine göre daha sabit olmalıdır. İmplantlar genellikle çenenin ön tarafına yerleştirilirler.
İmplant destekli protezler, bar ataşmanlı ve ball (top başlı) ataşmanlı olabilir. Bar ataşmanlı protez, ince bir metal çubuk sayesinde çene kemiğinde bulunan iki ila beş implanta tutturulur. Protez bu çubuğa klips veya benzer bir ataşmanla sabitlenir. Topuz sürgülü protezler olarak da adlandırılan ball ataşmanlı protezler genellikle implantların üstündeki top şeklindeki bağlantı parçalarının üzerine yerleştirilen yuvalar içerirler. Ancak bazen bu bağlantı parçaları implantların içindeki yuvalara oturur.
İmplant destekli protez kullanacak hastaların sağlıklı diş etlerine, iyi ağız bakım alışkanlığına ve yeterli çene kemiğine sahip olmaları gerekir. Çene kemiği gerektiğinde belirli bir noktaya kadar onarılabilmektedir.
Protez Bakımı
Tüm protez çeşitleri, gelecekte oluşabilecek diş sağlığı sorunlarını önlemek ve protezin ömrünü uzatmak için düzenli temizliğe ve bakıma ihtiyaç duyar. Protezlerin her gün çıkarılıp temizlenmesi, dilin, diş etlerinin ve damağın diş fırçasıyla fırçalanması, protezleri ve ağzınızı temiz ve ferah tutmaya yardımcı olacaktır.
Çeşitli protez türleri sayesinde, çiğnemede güçlük çekmeyecek ve ağzınızın görünümüyle ilgili kendinizi mahcup hissetmeyeceksiniz. Diş hekiminiz ihtiyaçlarınızı karşılayan en iyi restorasyonla ilgili sizleri bilgilendirecektir. Dikkatli bir şekilde temizleyip bakımlarını yaparak protezlerinizi uzun yıllar boyunca kullanabilirsiniz.
