Ağız ve diş sağlığı denildiğinde ilk akla gelen estetik olarak güzel bir görünüm olsa da aslında ağız sağlığı genel sağlığın en önemli tamamlayıcılarından bir tanesidir. Dişlerde biriken bakteriler vücudun diğer doku ve organlarına yayılarak ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Örneğin, diş eti iltihabına neden olan Porphyromonas gingivalis (P. gingivalis) isimli bakteri kan dolaşımı yoluyla beyne yayılarak beyin hücrelerinin dejenerasyonuna neden olabilir, neticesinde Alzheimer gibi sağlık sorunları gelişebilir (1). Ağız sağlığı için yapılması gerekenler nelerdir, sağlıklı diş için neler yapmalıyız sorularına verilebilecek yanıtlar oldukça çeşitlidir. Siz de bunlar gibi konularda merak ettiklerinize yazının ilerleyen kısımlarında ulaşabilirsiniz.
Ağız ve Diş Sağlığı İçin Yapılması Gerekenler
Ağız ve Diş Sağlığı İçin Yapılması Gerekenler Nelerdir?
Sağlıklı diş için neler yapmalıyız konusunda arayış içerisinde olmak ağız ve diş sağlığını korumanın kilit noktalarından bir tanesidir. Ağız ve diş sağlığı için yapılması gereken bütün yöntemlerin temelinde dişlerde plak birikmesini önlemek yatar. Diş plakları yiyecek artıklarının ve tükürüğün dişin yüzeyinde birikmesi sonucunda oluşan bakteri tabakasıdır. Bir diğer ifadeyle doğal bir süreç olan plak birikimi ağız hijyenine yeterli özen gösterilmezse dişlerde çürüme, diş eti iltihabı gibi sağlık sorunlarının görülmesine neden olabilir. Plak birikimini önlemenin en önemli aşaması ise dişleri düzenli olarak fırçalamaktır. Dişleri fırçalamanın yanı sıra diş ipi kullanmak, diş hekimi ziyaretlerine düzenli olarak gitmek, sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durmak da ağız ve diş sağlığının korunması için yapılması gerekenler denildiğinde ilk akla gelenlerdir. Bu yöntemler pek çok kişi tarafından bilinmesine rağmen doğru diş fırçalama tekniği bilinmediğinde ağız ve diş hijyeni yetersiz kalabilir. Bu nedenle ağız ve diş sağlığı için yapılması gerekenler aşağıda detaylandırılmıştır.
Düzenli Diş Fırçalama
Ağız ve diş sağlığı için en etkili yöntemlerden bir tanesi dişlerin düzenli olarak florür içeren bir diş macunu yardımıyla, doğru teknikle fırçalanmasıdır. Diş hekimleri diş ve diş eti sağlığını korumak için bir tanesi yatmadan önce olmak üzere günde en az iki kez dişlerin fırçalanması gerektiğini ifade eder. Ancak diş fırçalarken unutulmaması gereken en önemli noktalardan bir tanesi en az iki dakika boyunca dişleri fırçalamak ve dişlerin tüm yüzeylerinin fırçalandığından emin olmaktır. Diş fırçasını dişlere 45 derecelik bir açı ile yerleştirilmesi dişlerin tüm yüzeylerinin fırçalanmasına yardımcı olabilir. Diş fırçalarken kullanılan fırçanın yapısı da önemlidir. Sert uçlu fırçalar dişlerin minesine zarar verebileceği için dişlerin mümkünse yumuşak uçlu bir diş fırçasıyla temizlenmesi önerilir (2, 3). Bununla birlikte günde iki defadan fazla 4 dakikadan uzun süre dişlerin fırçalanması diş minesine zarar verebilir. Bu nedenle ağız ve diş sağlığı korunması için diş fırçalama konusunda aşırıya kaçılmaması da önemlidir (4).
Diş İpi Kullanımı
Diş ve ağız sağlığı için düzenli diş fırçalamak önemlidir, ancak tek başına yeterli değildir. Diş fırçaları dişlerin arasında kalan boşluklara ulaşamayabilir. Bu nedenle diş fırçalamanın ulaşamadığı yerlerde kalan yemek artıklarını temizleyebilmek için diş iplerinden yardım almak önemlidir. Diş ipi kullanırken yaklaşık 45 cm’lik bir diş ipinin her iki ucu orta parmakların etrafına sarılır. Ardından baş parmaklar ve işaret parmakları yardımıyla dişin arasına C şeklini andıracak şekilde sıkıca geçirilir ve ip yaklaşık 10 kere aşağı-yukarı hareket ettirilir. Bu basamaklar tüm dişler bitene kadar tekrarlanır (2).
Ağız Bakım Suyu Kullanımı
“Diş sağlığı için ne yapılmalı?” sorusuna verilebilecek yanıtların bir diğeri de diş sağlığı için antibakteriyel gargara kullanımıdır. Günümüzde ağızda ve dişlerde derinlemesine hijyen sağlayabilmek amacıyla üretilen çeşitli ağız bakım suları vardır. Ağız bakım suyu faydaları oldukça çeşitlidir. Örneğin, ağız bakım suyu ile düzenli olarak gargara yapmak dişlerde plak birikimini önlemeye yardımcı olabilir (2).
Düzenli Diş Hekimi Ziyareti
Ağız ve diş sağlığının korunması yapılması gerekenlerin başında diş hekimi kontrollerine düzenli olarak gitmek gelir. Düzenli diş hekimi kontrollerine gidilmesi diş ve diş etinde meydana gelen problemlerin erken dönemde fark edilmesine ve gerekli tedavi planının hazırlanmasına yardımcı olabilir. Bu sayede ileride dişlerde meydana gelen çürümeye bağlı diş kaybı sorunu önlenebilir. Uzmanlar sağlıklı kişilerde 6 aylık rutin kontrollerin yeterli olabileceğini ifade eder. Ancak ağızda biriken bakteriler kan dolaşımı yoluyla vücudun diğer organlarına yayılabileceği için özellikle kronik sağlık sorunları bulunan yaşlılarda ağız ve diş sağlığı daha yakından takip gerektirir. Bu nedenle uzmanlar çocuklarda, yaşlılarda veya ağız ve diş sağlığı problemi olanlarda daha sık aralıklarla kontrol önerebilir (2).
Ağız ve Diş Sağlığını Korumak için Nelere Dikkat Edilmelidir?
Ağız ve diş sağlığını korumak için yapılması gerekenler denildiğinde ilk akla gelen oral hijyene dikkat etmek olsa da sağlıklı ve dengeli beslenmek veya sigara, alkol gibi sağlığa zararlı alışkanlıklardan uzak durmak da en az düzenli olarak diş fırçalamak kadar önemlidir. Bu nedenle diş sağlığının korunması için yapılması gerekenlerden bahsederken sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarına da ayrı parantez açmak faydalı olabilir.
Sağlıklı ve dengeli beslenmek genel sağlık için olduğu kadar ağız ve diş sağlığı için de önemlidir. Şekerli ve asitli yiyecek ve içecekler diş minesinin yıpranmasına ve diş çürüklerine neden olabilir. Bu nedenle mümkünse asitli ve şekerli besin maddelerinden uzak durulmasında fayda vardır. Bunun yanı sıra uzmanlar özellikle çocuklara işlenmiş hazır gıdalar yerine taze meyve ve sebzelerin verilmesini önerir. Bu sayede dişleri taze meyve ve sebzeleri parçalara ayırırken güçlenebilir. İlave olarak bol su içmek de ağızda bakteri birikmesini önlemeye yardımcı olabilir (5).
Doğru ürünlerle ve teknikle düzenli olarak dişleri fırçalamak, diş ipi ve ağız bakım suyu kullanmak ağız ve diş sağlığının korunmasına yardımcı olabilir.
Kaynakça:
