20'lik Diş Aldırdıktan Sonra Ne Yenir? Yirmilik Diş Çekimi Sonrası Beslenme

Ağzın arka kısmında bulunan üçüncü azı dişleri olan yirmi yaş dişleri sağlıklı ve tamamen büyüyüp kendine yer bulabilmiş olmaları, günlük olarak temizlenebilecek konumda olmaları ve diğer dişleri olumsuz etkilememeleri halinde çekim gerektirmeyebilir. Ancak bu dişler genellikle düzgün bir şekilde büyümek için yeterli alana sahip olmadığından ağız içerisinde sorunlara yer açabilir. Çenede çeşitli açılarda ve hatta bazen yatay olarak büyüyebilir, tamamen veya kısmen gömülü kalabilir. Bu durumda ağrı, tekrarlayan enfeksiyonlar gibi olumsuzluklara yol açabilen yirmilik dişler yakındaki diğer dişleri sıkıştırabilir, onlara zarar verebilir ve hatta tüm çene yapısını olumsuz etkileyebilir. Dolayısıyla tam olarak çıkamamış, sağlıklı olmayan ve komplikasyona neden olan yirmilik dişlerin çekilmesi gerekir.

Gömülü olmayan yirmilik dişlerin çekimi genellikle operasyon gerektirmez. Ancak yarı veya tam gömülü olan, konumu itibariyle standart şekilde çekilemeyecek olan yirmilik dişlerin çekimi bir cerrahi operasyon niteliğinde olacağından çoğu zaman çene cerrahisi uzmanları tarafından gerçekleştirilir. Operasyon sırasında lokal anestezi uygulanır. 20’lik diş çekimi aşamaları şunlardır: (2)

• Operasyon öncesinde röntgen çekilerek diş hekimi tarafından dişin pozisyonu, kök yapısı ve çevre dokularla ilişkisi değerlendirilir.

• Operasyon bölgesine lokal anestezi uygulanır ve bölgenin hissizleşmesi beklenir.

• Diş hekimi veya çene cerrahı, gömülü olması halinde dişin üzerini kısmen veya tamamen kaplayan diş etine kesi uygular.

• Dişin içerisinde olduğu yuva genişletilir ve çekime uygun hale getirilir.

• Yirmilik diş mümkünse tek parça halinde, mümkün değilse birkaç parçaya bölünerek alınır.

• Operasyon bölgesi temizlenerek gerekirse diş etine dikiş atılır ve süreç tamamlanır.

Bu süreç dişin konumuna ve çekimin zorluğuna göre birkaç dakikadan 40 dakikaya kadar sürebilir. Hasta aksi bir durum olmadığı takdirde aynı gün evine gidebilir. (2)

Yirmilik diş çekiminden sonraki iyileşme süreci, genellikle üç aşamada ilerler ve normal beslenmeye dönüş süresi bu aşamalara bağlıdır:

• İlk 24 Saat (Sadece Sıvı ve Yumuşak Diyet): Bu dönemde koruyucu kan pıhtısının yerinde kalması, kuru soket oluşumu olarak adlandırılan ve şiddetli ağrıya neden olabilen komplikasyon riskini en aza indirmek için hayati önem taşır. Çekim bölgesini zorlayacak her türlü çiğneme hareketinden, tükürme ve emme gibi eylemlerden kaçınılmalıdır. Bu sürenin ardından ağrınızın düzeyine göre yavaşça daha katı gıdalara geçiş yapabilirsiniz. (3)

• İlk 3-7 Gün (Yarı Yumuşak Diyet): Çekim bölgesindeki şişlik ve hassasiyetin azalmaya başladığı dönemdir. Ağızda kolayca ezilebilen, ısırma ve güçlü çiğneme gerektirmeyen pürüzsüz gıdalar ağırlıkta olmalıdır. Bu aşamada da çekim yuvasına girebilecek küçük ve sert gıdalardan kaçınmak iyileşme için önemlidir. (1)(4)

• 1 Hafta Sonra: Eğer yara kapanmış ve ağrı büyük ölçüde geçmişse, normal diyetinize kademeli olarak geri dönebilirsiniz. Ancak çekim yuvası tamamen yumuşak doku ile dolana kadar (genellikle birkaç hafta) patlamış mısır, fındık veya tohumlar gibi yuvaya kaçabilecek partiküllü yiyeceklerin tüketiminden kaçınılmalıdır. Bu tür parçalar çekim bölgesinde enfeksiyona neden olabilir. (4)

Başarılı bir iyileşme için ilk hafta boyunca yumuşak fakat besleyici gıdalar tüketmek esastır. Bu diyet sadece iyileşmeyi desteklemekle kalmaz, aynı zamanda komplikasyon oluşumunu tetikleyen çiğneme eylemini de mümkün olduğunca azaltır. Eğer diş çekimi sonrası yemek listesi arıyorsanız günlere göre tüketebileceğiniz bazı besinler şu şekilde örneklendirilebilir:

Diş hekiminizin yönlendirdiği şekilde hassas temizlik ve durulama, iyileşme sürecinin önemli bir parçası olacaktır. Dikişli bölgelere veya iyileşen dokuya zarar vermeden dişlerin arasını ve diş eti çizgisinin altını temizlemek için ultra hassas, süper ince kıllara sahip esnek bir diş fırçası tercih edin.

Bir kişi geç ergenlik döneminde ve yirmili yaşların başında gelişmeye devam ettikçe, yirmilik dişlerin çektirilmesi ağız ve diş sağlığı için gerekli olabilir. Yirmilik dişi çektirmek önemli olsa da, hızlı bir iyileşme süreci için ameliyat sonrası yiyecekleri (ve nelerden uzak durmanız gerektiğini) bilmek gerekir. Ameliyattan önce iyileşme süreciyle ilgili daha fazla ipucu edinebilir ve işlemden önce sizleri nelerin beklediği konusunda daha derinlemesine bilgi sahibi olabilirsiniz.

• Pürüzsüz Çorbalar: Kemik suyu, iyi süzülmüş sebze veya tavuk çorbası gibi çorbalar, blenderdan geçirilmiş haliyle, ılık veya soğuk tüketilebilir.

• Soğuk Yiyecekler: Parça içermeyen sade dondurma, yoğurt gibi operasyon bölegsindeki kan damarlarını daraltarak şişlik, iltihap ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir.

• Süt Ürünleri: Özellikle probiyotik içerikli yoğurt, kefir gibi yutulması kolay, yüksek besin değeri ile iyileşmeye destek olabilecek süt ürünleri, sindirim sistemi ve ağız florası için faydalıdır.

• Püreler: Şekersiz elma püresi, haşlanmış ve püre haline getirilmiş patates veya balkabağı gibi besinler yavaşça, oda sıcaklığında veya soğuk olarak tüketilebilir. (1)(3)(5)

• Yumuşak proteinler: Omlet, iyi pişmiş ve ufalanmış balık gibi besinler protein kaynağı olarak tercih edilebilir.

• Yumuşak tahıllar: İyi pişirilmiş yulaf lapası, lapa kıvamında pirinç pilavı sıcak olmadığı takdirde tüketilebilir.

• Yumuşak sebzeler: İyi pişirilmiş ve ezilmiş havuç, brokoli, kabak gibi sebzeler yumuşak haşlama veya püre şeklinde çekim bölgesinden uzak tutularak tüketilebilir.

• Hamur işleri: Kabukları ve kenarları alınmış, tercihen ıslatılmış ekmek, kek ve pankek gibi az çiğneme gerektiren karbonhidratlar küçük parçalar halinde yavaşça tüketilebilir. (3)

• Kuruyemişler, cipsler, patlamış mısır, sert kabuklu ekmekler gibi kıtır ve ufalanabilen sert yiyecekler

• Susam, haşhaş tohumu gibi çekim yuvasına kolayca yerleşebilecek besinler

• Çekim bölgesini tahriş edebilecek acı ve baharatlı yiyecekler

• Asitli ve alkollü içecekler, asit oranı yüksek meyve suları (portakal, limon) gibi iyileşmeyi yavaşlatabilen ve tahrişe yol açabilen içecekler (1)

Çekim sonrası çorba tüketimi, beslenme ve hidrasyon için mükemmel bir başlangıçtır. Cerrahi operasyondan yaklaşık 4-6 saat sonra kanamanın kontrol altına alınması ve ilk pıhtı oluşumunun ardından sıvı tüketimine başlanabilir. Çorba, tanesiz olması ve sıcak olmaması şartıyla küçük bir kaşıkla yavaşça ve dikkatlice içilebilir. Başlangıçta sebze suyu veya kemik suyu gibi pürüzsüz ve parça içermeyen çorbaları tercih edilmelidir. Çiğneme ihtiyacı doğuracak taneli çorbaların tüketimi için ise en az 2-3 gün geçmesi beklenmelidir. (1)(3)

Su içmek, çekim sonrası iyileşme ve hidrasyon (vücudun su dengesi) için çok önemlidir, ancak doğru yöntemle yapılmalıdır. Çekimin üzerinden 30 dakika veya 1 saat geçtikten sonra cerrahınızın ağzınıza yerleştirdiği gazlı bezin çıkarılmasından sonra su içmeye başlayabilirsiniz. İlk saatlerde yoğun kanama ve pıhtılaşma sürecini bozmamak için tüketilen sıvı miktarı kısıtlanmalıdır. Su dahil hiçbir sıvıyı içerken pipet kullanmayın. Emme hareketi, kuru soket riskini büyük ölçüde artıran negatif bir basınç oluşturur. Bu yüzden sıvıları doğrudan bardaktan, yavaşça yudumlayarak için. Ayrıca ilk 24 saat içinde kafeinli veya alkollü içeceklerden kaçınmak, dehidrasyonu önlemek ve kanama riskini artırmamak için önemlidir. (3)(5)

İyileşme süreciniz boyunca bu basit beslenme ve yeme alışkanlığı kurallarına uymak, cerrahi sonrası komplikasyon riskini en aza indirerek konforunuzu en üst düzeye çıkaracaktır.

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/wisdom-teeth/expert-answers/wisdom-teeth-removal/faq-20058558#:~:text=Some%20dentists%20recommend%20removing%20wisdom,wisdom%20teeth%20later%20in%20life. - Son Erişim Tarihi: 03.10.2025

2. https://www.nhs.uk/tests-and-treatments/wisdom-tooth-removal/- Son Erişim Tarihi: 03.10.2025

3. https://www.oralsurgerydc.com/post-procedure-diet-tips-wisdom-teeth-removal-in-washington- Son Erişim Tarihi: 03.10.2025

4. https://oakleighdental.com.au/food-to-eat-after-wisdom-teeth-removal/- Son Erişim Tarihi: 03.10.2025

5. https://my.clevelandclinic.org/services/wisdom-teeth-removal- Son Erişim Tarihi: 03.10.2025