ทำความเข้าใจโครงสร้างฟัน

ฟันของเราประกอบด้วยหลายส่วน ทั้งฟันหน้า ฟันเขี้ยว ฟันกราม รวมไปถึงฟันคุด โดยฟันทั้งหมดในปากของเราล้วนเป็นส่วนสำคัญ เพราะฟันทำหน้าที่หลายอย่าง นอกจากการเคี้ยวอาหารก่อนที่จะส่งผ่านไปยังกระเพาะอาหารให้ย่อยแล้ว ฟันยังช่วยเราในการออกเสียงคำต่าง ๆ ได้อย่างถูกต้องและส่งผลต่อรูปหน้าของเราอีกด้วย การเรียนรู้และทำความเข้าใจโครงสร้างฟันเป็นอีกหนึ่งสิ่งที่สำคัญในการดูแลสุขภาพช่องปากของเราให้มีสุขอนามัยที่ดีอยู่เสมอ

ประเภทของฟัน
ฟันของเรามี 4 ประเภทด้วยกัน เริ่มจากด้านในสุดที่มีฟันกรามทั้งหมด 12 ซี่ แบ่งเป็นฟันกรามบน 6 ซี่และฟันกรามล่างอีก 6 ซี่ ฟันคุดอีก 4 ซี่ ซึ่งจะรวมอยู่ในกลุ่มฟันกรามนี้ ฟันคุดเป็นฟันแท้ที่ขึ้นหลังสุด ฟันกรามเป็นฟันที่มีพื้นราบและมีความกว้างมากที่สุด

ต่อมาเป็นฟันกรามน้อยซึ่งจะอยู่ที่ด้านหน้าฟันกราม อีกชื่อหนึ่งของฟันกรามน้อยคือ ฟันกรามหน้า (Bicuspid) ฟันกรามน้อยมีทั้งหมด 8 ซี่ โดยที่ 4 ซี่เป็นฟันล่างและอีก 4 ซี่เป็นฟันบน ส่วนบนของฟันกรามน้อยมีลักษณะราบเรียบเพื่อใช้ในการเคี้ยวอาหารและคงความสูงของใบหน้าเราไว้

ถัดไปคือฟันเขี้ยวซึ่งจะมีอยู่ทั้งหมด 4 ซี่ และจะอยู่ที่ด้านข้างฟันตัดบนและฟันตัดล่าง เราจะสังเกตเห็นฟันเขี้ยวได้ชัดเจนจากรูปร่างส่วนปลายที่ค่อนข้างแหลม ซึ่งฟันเขี้ยวนี้จะช่วยในการเคี้ยวอาหารพร้อมกับช่วยพยุงลิ้นไปด้วย

ฟันที่อยู่หน้าสุดเรียกว่า ฟันตัด ซึ่งจะมีทั้งหมด 8 ซี่ เป็นฟันบน 4 ซี่และฟันล่าง 4 ซี่ ฟันตัดมีลักษณะบางและตรง ฟันตัดทำหน้าที่กัดอาหาร รวมถึงช่วยในการออกเสียงและช่วยพยุงลิ้นด้วย

โครงสร้างฟัน
โดยธรรมชาติแล้วฟันของเราจะเป็นสีขาวและมีสารที่เป็นของแข็งเป็นส่วนประกอบหลัก ฟันทำหน้าที่ในการบดอาหาร เมื่อดูผิวเผินฟันของเราอาจดูไม่ซับซ้อนอะไร แต่จริง ๆ แล้วฟันต่าง ๆ มีความซับซ้อนยิ่งกว่าที่เราเห็น สมาคมทันตกรรมแห่งอเมริกาได้แยกองค์ประกอบต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับฟันไว้ดังนี้

• เหงือก ทำหน้าที่เป็นเหมือนบ้านของฟัน โดยฟันจะติดอยู่ที่เหงือก นอกจากนี้เหงือกยังช่วยปกป้องรากฟันและฟันที่ยังไม่งอกด้วย
• ตัวฟัน เป็นส่วนบนสุดของฟันและสามารถมองเห็นได้
• เคลือบฟัน เป็นสสารที่เคลือบอยู่ที่ฟัน ทำหน้าที่ปกป้องฟันทั้งหมด เคลือบฟันเป็นสสารที่แข็งที่สุดในร่างกายมนุษย์ และเหตุเพราะเคลือบฟันจะไม่มีการสร้างขึ้นมาใหม่ ดังนั้นการป้องกันฟันผุจึงเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยรักษาให้เคลือบฟันอยู่กับเราไปนาน ๆ
• โพรงในตัวฟัน เป็นบริเวณภายในฟันที่มีเส้นเลือดฝอย เส้นประสาท และเนื้อเยื่อ
• คลองรากฟัน เป็นคลองที่เป็นเส้นทางผ่านของเส้นประสาทและเส้นเลือดฝอย
• รากฟัน เป็นส่วนของฟันที่อยู่ลึกลงไปในเบ้าฟัน
• คอฟัน คือบริเวณที่เชื่อมต่อตัวฟันเข้ากับรากฟัน
• เคลือบรากฟัน เป็นเนื้อเยื่อแข็ง แต่ไม่เท่าเคลือบฟัน ทำหน้าที่ปกคลุมส่วนรากฟันทั้งหมด
• เนื้อฟัน เป็นชั้นที่อยู่ใต้เคลือบฟันและเคลือบรากฟัน หลอดเลือดฝอยที่ยอมให้อาหารประเภทต่าง ๆ เข้าสู่เส้นประสาทจะล้อมรอบอยู่ที่เนื้อฟันนี้ เมื่อเคลือบฟันสึกหรือถูกทำลาย เนื้อฟันจะบอบบางลงและทำให้เกิดอาการเสียวฟัน
• กระดูกเบ้าฟัน เป็นส่วนหนึ่งของขากรรไกรที่อยู่รอบ ๆ รากฟัน
• เอ็นยึดปริทันต์ เป็นส่วนที่เชื่อมรากฟันเข้ากับเบ้าฟัน โดยเอ็นยึดปริทันต์จะเป็นเส้นใยเนื้อเยื่อเกี่ยวพันที่มีขนาดเล็กที่สุด

ความรู้คือคลังสมบัติ
รู้กันดีอยู่แล้วว่าเรามีฟันแท้เพียงชุดเดียวเท่านั้น ดังนั้นควรรักษาฟันให้ดี การรู้ว่าโครงสร้างฟันของคุณเป็นอย่างไรจะช่วยให้คุณเข้าใจถึงวิธีการแปรงฟันและทำความสะอาดช่องปากได้ดีขึ้น เริ่มด้วยการแปรงฟันวันละ 2 ครั้งอย่างถูกวิธี และขัดฟันทุกวันอย่างน้อยวันละครั้ง เลือกใช้แปรงสีฟันและยาสีฟันที่เหมาะสมกับสภาพฟันและเหงือกของคุณ และอย่าลืมไปพบทันตแพทย์เป็นประจำทุก 6 เดือนเพื่อตรวจสุขภาพช่องปาก เพื่อหาสัญญาณอันตรายหรือปัญหาทางช่องปากอื่น ๆ เพื่อดูแลรักษาได้ทันท่วงที