หินปูนเกิดจากอะไร? รู้จักที่มาของคราบหินปูนสีดำและทำไมต้องขูดออก

คราบหินปูนสีดำบนฟัน คือคราบพลัคสะสมที่เกาะตามซอกฟัน เหงือก และผิวฟัน มักมีสีเข้มกว่าคราบหินปูนทั่วไป พบมากในกลุ่มคนที่สูบบุหรี่ ดื่มชา กาแฟ หรือรับประทานอาหารที่มีสีเข้มเป็นประจำ เมื่อแบคทีเรียก่อตัวขึ้นรอบ ๆ เหงือกจะสร้างชั้นคราบจุลินทรีย์ที่เป็นฟิล์มนุ่มเหนียวและไม่มีสี โดยปกติแล้วคราบจุลินทรีย์สามารถกำจัดออกได้ด้วยการแปรงฟัน ใช้ไหมขัดฟัน รวมถึงการขูดหินปูนเป็นประจำ แต่เมื่อคราบจุลินทรีย์ไม่ได้กำจัดออกจะแข็งขึ้นและเปลี่ยนเป็นหินน้ำลาย จึงต้องให้ทันตแพทย์กำจัดออกไปด้วยเครื่องมือที่เหมาะสม การที่คราบหินปูนเปลี่ยนเป็นสีดำนั้นอาจเกิดจากสาเหตุต่าง ๆ เหล่านี้

• เลือดออกบริเวณเหงือก เหงือกอักเสบ โรคทางปริทันต์

• เครื่องดื่มที่มีสีเข้ม เช่น ชา กาแฟ ไวน์ เป็นต้น

• รับประทานอาหารที่มีน้ำตาลหรือแป้งมากเกินไป ทำให้แบคทีเรียเจริญเติบโตและนำไปสู่การเกิดหินปูน

• การสูบบุหรี่ ทำให้เกิดคราบหินปูนสีดำบริเวณฟัน เหงือก และซอกฟันได้

• ยาบางชนิด ทำให้ลดการหลั่งของน้ำลาย ทำให้ช่องปากขาดความชุ่มชื้นเพียงพอและเกิดคราบหินปูนได้

• การปล่อยให้คราบหินปูนอยู่บนฟันนานเกินไป

** ข้อควรระวัง: ไม่ควรปล่อยให้คราบหินปูนและหินปูนสีดำสะสมบนฟันนานเกินไป เพราะจะทำให้การดูแลสุขภาพช่องปากมีความยากและซับซ้อนมากขึ้น แล้วยังทำให้แบคทีเรียมีแหล่งซ่อนตัวในช่องปากมากขึ้นอีกด้วย  

ทั้งคราบจุลินทรีย์และคราบหินปูนทำให้เกิดปัญหาเหงือกและโรคปริทันต์ตามมา ระยะแรกจะเรียกว่า “เหงือกอักเสบ” จากรายงานของ มหาวิทยาลัยขอนแก่นพบว่า ผู้ใหญ่ (อายุ 35-44 ปี) และผู้สูงอายุ (60-74 ปี) ในประเทศไทยเป็นโรคปริทันต์อักเสบถึงร้อยละ 37.60 และ 84.20 ตามลำดับ โดยอาการเหงือกอักเสบที่ไม่ได้รับการรักษาจะรุนแรงจนเป็นปริทันต์อักเสบในที่สุด หากปล่อยทิ้งไว้อาจรุนแรงถึงขั้นทำให้ฟันโยกหรือฟันฟลุดได้

หากคุณมีคราบหินปูนสะสมบนฟัน ทันตแพทย์จะทำการขูดหินปูนและเกลารากฟัน (การทำความสะอาดรากฟันและกำจัดหินปูนใต้เหงือก) เพื่อให้ฟันสะอาดปราศจากคราบหินปูน ด้วยเครื่องมือทางทันตกรรมควบคู่กับการสั่นสะเทือนด้วยอัลตราโซนิกเพื่อกำจัดคราบหินปูนออกจากฟันและเหงือกได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยการขูดหินปูนจะช่วยดูแลสุชภาพช่องปากและป้องกันโรคเกี่ยวกับเหงือกและฟันที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต

สิ่งสำคัญคือ ไม่ควรใช้ของมีคมขูดคราบหินปูน หรือกำจัดคราบหินปูนสีดำบริเวณเหงือกที่บอบบางด้วยตัวเอง และไม่ควรหาซื้ออุปกรณ์ขูดหินปูนจากร้านค้าทั่วไป เพื่อหลีกเลี่ยงอาการบาดเจ็บและอาจทำให้ปัญหาลุกลามบานปลายมากขึ้น อ้างอิงจากสมาคมทันตาภิบาลแห่งประเทศไทย พนักงานทันตาภิบาลจะใช้เวลาในการเรียนรู้และการฝึกอบรมนานหลายปี เพื่อครอบคลุมการดูแลสุขภาพช่องปากและฟันอย่างถูกต้อง ดังนั้น ทางที่ดีแนะนำให้เข้าพบทันตแพทย์เพื่อขูดหินปูนและตรวจสุขภาพช่องปากเป็นประจำทุก 6 เดือนจะปลอดภัยที่สุด

การหมั่นดูแลสุขภาพช่องปากและฟันอย่างสม่ำเสมอ เป็นวิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันการสะสมของคราบหินปูนบริเวณฟันและซอกฟัน ผู้เชี่ยวชาญแนะนำเคล็ดลับในการดูและป้องกันการเกิดคราบหินปูนด้วยตัวเอง นั่นคือ

• แปรงฟันวันละ 2 ครั้ง: ควรแปรงฟันทุกเช้าและก่อนเข้านอนเพื่อสุขภาพช่องปากที่ดี เลือกใช้ยาสีฟันลดการเกิดหินปูนและลดการสะสมตัวของคราบพลัค เพื่อช่วยขจัดคราบจุลินทรีย์ให้ได้มากที่สุด

• ทำความสะอาดซอกฟันวันละครั้ง: การใช้ไหมขัดฟันทำความสะอาดซอกฟัน จะช่วยขจัดสิ่งสกปรกและลดการระคายเคือง เช่น แบคทีเรียและเศษอาหารสะสม จึงช่วยลดการอักเสบของเหงือกได้อย่างดี

• ใช้น้ำยาบ้วนปากเพื่อการปกป้องเป็นพิเศษ: น้ำยาบ้วนปากที่ช่วยทำความสะอาดช่องปากและฟันได้อย่างล้ำลึก ทั้งยังลดการสะสมของแบคทีเรียและคราบพลัคที่ทำให้เกิดหินปูน จึงช่วยป้องกันการติดเชื้อและควบคุมการเจริญเติบโตของแบคทีเรียในช่องปากได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

อย่างไรก็ดี เราแนะนำให้เข้าพบผู้เชี่ยวชาญด้านทันตกรรมเป็นประจำทุก 6 เดือน เพื่อป้องกันและกำจัดคราบจุลินทรีย์ตั้งแต่เนิ่น ๆ ก่อนจะกลายเป็นคราบหินปูนสีดำ ที่ส่งผลเสียต่อสุขภาพช่องปาก เหงือก ฟัน มีกลิ่นปาก แล้วยังทำลายความมั่นใจของคุณอีกด้วย มาคืนความสดใสให้รอยยิ้มอีกครั้งด้วยผลิตภัณฑ์ดูแลสุขภาพช่องปากและฟันที่ดีที่สุดกันดีกว่า