แผลร้อนในเกิดจากอะไร และวิธีแก้ร้อนในแบบเร่งด่วน

อัพเดทล่าสุด 30 พฤศจิกายน 2563
ตรวจสอบทางการแพทย์โดย Colgate Global Scientific Communication

เคยสงสัยไหมว่า แผลร้อนในเกิดจากอะไร? ร้อนในหรือ “แผลในปาก” เป็นปัญหาสุขภาพช่องปากที่พบได้ทุกเพศทุกวัย คุณอาจจะเคยได้ยินว่า ร้อนในเกิดจากดื่มน้ำน้อย นอนดึก หรือภาวะปากแห้ง แม้จะดูเหมือนเรื่องเล็ก ๆ แต่ร้อนในก็รบกวนจิตใจอยู่ไม่น้อย นอกจากจะกินอาหารไม่ถนัดแล้ว ยังต้องระมัดระวังไม่ให้โดนแผลร้อนในอีกต่างหาก คอลเกต มีวิธีรักษาและป้องกันการเกิดร้อนใน พร้อมตอบคำถามที่ว่า เป็นร้อนในกี่วันหาย? วิธีแก้ร้อนในแบบเร่งด่วน และเคล็ดลับในการดูแลสุขภาพช่องปากให้ห่างไกลจากแผลร้อนในมาฝาก 

แผลในปากหรือที่หลายคนเรียกว่า “ร้อนใน” (Mouth Ulcers) เป็นแผลเจ็บปวดที่เกิดขึ้นในช่องปาก แต่มักจะไม่เป็นอันตราย ส่วนใหญ่แผลร้อนในจะหายเองได้ภายใน 1 ถึง 2 สัปดาห์ แผลในปากเป็นเรื่องปกติและสามารถรักษาได้ด้วยตัวเองที่บ้านโดยไม่ต้องไปพบทันตแพทย์ จากการวิจัยของนักวิทยาศาสตร์พบว่า 1 ใน 5 ของคนส่วนใหญ่มักจะมีแผลร้อนใน โดยจะมีลักษณะเป็นแผลเปื่อย หรือแผลที่เกิดขึ้นได้ในทุกจุดของช่องปาก แต่ส่วนใหญ่แล้วมักจะพบที่บริเวณกระพุ้งแก้ม ริมฝีปาก ลิ้น เหงือก หรือเพดานปาก แผลร้อนในสามารถแบ่งออกได้ 3 ประเภทคือ

• แผลร้อนในเล็ก: เป็นแผลร้อนในที่พบได้มากที่สุด มักจะมีขนาดเล็ก รูปร่างกลมหรือรี มีจุดศูนย์กลางสีขาวหรือเหลือง และบริเวณขอบเป็นสีแดง 

• แผลร้อนในใหญ่: เป็นแผลร้อนในที่พบได้น้อยกว่า มีขนาดใหญ่กว่าและแผลลึกกว่าแผลร้อนในเล็ก ส่วนใหญ่แล้วขอบแผลจะไม่เรียบ 

• แผลร้อนในคล้ายเริม: เป็นแผลร้อนในที่มีรูปร่างและลักษณะไม่แน่นอน มักจะมีขนาดเล็กมากและเกิดขึ้นเป็นกลุ่ม  โดยในหนึ่งกลุ่มจะมีแผลร้อนในสูงสุดถึง 100 แผล

ร้อนในหรือแผลในปากไม่ใช่โรคติดต่อ แล้วก็ไม่ได้เกิดจากเชื้อไวรัสเริมอย่างที่หลายคนเข้าใจ แม้สาเหตุการเกิดร้อนในจะยังไม่สามารถระบุได้แน่ชัด ขึ้นอยู่กับสุขภาพและพฤติกรรมการใช้ชีวิตของแต่ละคน แต่ผู้เชี่ยวชาญและนักวิทยาศาสตร์พบว่า มีหลายปัจจัยที่อาจจะกระตุ้นให้เกิดแผลในปากได้ ไม่ว่าจะเป็น

• การบาดเจ็บในปาก: เป็นสาเหตุหลักของการเกิดแผลร้อนใน เช่น การกัดกระพุ้งแก้ม การแปรงฟัน การกระแทกจากการเล่นกีฬา หรือบาดแผลที่เกิดจากการรักษาช่องปาก

• การแพ้อาหารแฝง: สำหรับผู้ที่ร่างกายไวต่ออาหาร เช่น ช็อกโกแลต กาแฟ อาหารที่มีกรดสูง หรืออาหารเผ็ดจัด อาจทำให้เกิดแผลในปากได้เช่นกัน

• ภาวะขาดวิตามินและแร่ธาตุบางชนิด: บางครั้งแผลร้อนในอาจจะเป็นสัญญาณของภาวะขาดสารอาหารบางอย่าง เช่น ธาตุเหล็ก กรดโฟลิก วิตามินบี 12 และสังกะสี

• การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน: ในผู้หญิงที่ฮอร์โมนเปลี่ยนแปลงระหว่างมีประจำเดือน มักจะเป็นแผลในปากได้

• ภูมิคุ้มกันอ่อนแอ หรือปัญหาสุขภาพ : ผู้ที่มีปัญหาสุขภาพ โดยเฉพาะความเจ็บป่วยที่มีผลต่อระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย มักจะทำให้เกิดแผลร้อนใน

โดยปกติแล้วแผลร้อนในที่มีขนาดเล็กประมาณ 1 เซนติเมตร มักจะหายเองตามธรรมชาติภายใน 7-10 วัน บางคนอาจจะเป็นร้อนในนาน 2 สัปดาห์ แต่หากเป็นร้อนในนานกว่านั้นอาจจะบ่งบอกถึงปัญหาสุขภาพอื่น ๆ ที่ส่งผลให้เกิดแผลในปากได้เช่นกัน แนะนำว่า หากคุณมีอาการร้อนในนานเกินกว่า 2 สัปดาห์และเป็นต่อเนื่อง แนะนำให้ปรึกษาแพทย์เพื่อค้นหาสาเหตุของอาการเจ็บป่วยอื่น ๆ ที่อาจส่งผลให้เกิดแผลร้อนในได้

แม้ว่าแผลในปากสามารถหายเองได้ แต่บางครั้งอาจมีอาการเจ็บป่วยอื่น ๆ ที่รุนแรงซ่อนอยู่และทำให้มีอาการคล้ายกับแผลในปากได้ โดยแพทย์อาจจะแนะนำให้คุณใช้มาตรการเชิงป้องกันปัญหาด้วยวิธีต่าง ๆ เช่น การให้ยารักษา หรือใช้น้ำยาบ้วนปาก รวมถึงวิธีการรักษาอื่น ๆ เพื่อป้องกันหรือบรรเทาอาการแผลร้อนในได้

ใคร ๆ ก็เป็นแผลในปากได้ทั้งนั้น บางคนเป็นร้อนใน 2 – 3 ครั้งต่อปี ขณะที่บางคนอาจเป็น ๆ หาย ๆ ตลอดปี ร้อนในมักเกิดในช่วงอายุ 10-40 ปี จากการศึกษาผู้ป่วยที่มารับการรักษาช่องปาก พบว่า ผู้ป่วยเป็นแผลในปากประมาณร้อยละ 46.7 พบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย รวมถึงบุคคลที่ในครอบครัวมีประวัติเป็นแผลในปากจะมีแนวโน้มเป็นอาการดังกล่าวมากกว่าด้วย

คนเป็นร้อนในจะรู้ดีว่า 2-3 วันแรกที่เป็นแผลร้อนในจะเป็นช่วงเวลาที่เจ็บปวดที่สุด หลังจากนั้นแผลจะค่อย ๆ ดีขึ้นและหายเองในที่สุด บางกรณีการรับประทานอาหารหรือเครื่องดื่มอาจจะทำให้รู้สึกเจ็บแผลมากขึ้น ส่วนใหญ่แผลร้อนในคล้ายเริมและแผลร้อนในเล็กจะดีขึ้นเองและหายไปภายใน 2 สัปดาห์ รวมถึงไม่ทิ้งร่องรอยแผลเป็นไว้ แต่แผลร้อนในใหญ่นั้นจะต้องใช้เวลาหลายสัปดาห์กว่าจะดีขึ้น บางครั้งใช้เวลาหลายเดือน และอาจมีรอยแผลเป็นที่เห็นได้ชัดหลังแผลหายแล้ว 

หากคุณอยากให้ร้อนในหายเร็วขึ้น ผู้เชี่ยวชาญด้านทันตกรรมแนะนำให้ดูแลสุขภาพช่องปากด้วยการ

• แปรงฟันและใช้ไหมขัดฟันทุกวันตามปกติ เพื่อรักษาความสะอาดและกำจัดเชื้อแบคทีเรียในช่องปาก

• ดื่มน้ำเปล่ามาก ๆ อย่างน้อยวันละ 2 ลิตร จะช่วยให้ร้อนในหายเร็วขึ้น

• ใช้น้ำเกลือกลั้วปาก หรือน้ำยาบ้วนปากสูตรอ่อนโยน เพื่อลดการอักเสบและกำจัดเชื้อแบคทีเรียได้อย่างดี 

• ทาน้ำผึ้งบริเวณแผลร้อนใน เพราะน้ำผึ้งจะช่วยสมานแผล ลดการอักเสบ และป้องกันการติดเชื้อ

• หลีกเลี่ยงอาหารรสจัด ของมัน และของทอด

หากแผลยังไม่หายเกิน 2 สัปดาห์ รู้สึกเจ็บแผลมาก และไม่สามารถบรรเทาอาการเจ็บได้ด้วยตนเอง หรือมีแผลที่เกิดซ้ำบริเวณเดิมแต่มีขนาดใหญ่ขึ้น รวมถึงมีแผลร้อนในใหม่เกิดขึ้นก่อนที่แผลเดิมจะหาย แนะนำให้ไปพบแพทย์หรือทันตแพทย์เพื่อวินิจฉัยเพิ่มเติมจะดีกว่า 

อย่าลืมดูแลสุขภาพช่องปากและฟันเป็นประจำด้วยผลิตภัณฑ์คุณภาพจากคอลเกต เพื่อให้ปากสะอาด สุขภาพแข็งแรง ลมหายใจหอมสดชื่น และป้องกันการเกิดโรคในช่องปากและฟันได้อย่างมีประสิทธิภาพ