การดูแลรักษาเหงือกให้มีสุขภาพแข็งแรง

โรคปริทันต์ เริ่มจากโรคเหงือกอักเสบซึ่งเกิดจากการสะสมของคราบแบคทีเรียเป็นเวลานาน ๆ และลุกลามไปยังส่วนอื่นในช่องปาก เช่น กระดูกเบ้าฟัน เป็นต้น

โรคปริทันต์เกิดจากคราบแบคทีเรีย (แผ่นคราบเหนียวๆไร้สี ที่คอยก่อตัวอยู่บนผิวฟัน) หากปล่อยปละละเลยและขาดการทำความสะอาดฟันอย่างถูกต้องและสม่ำเสมอ ด้วยการแปรงฟัน และการใช้ไหมขัดฟันอย่างถูกวิธี คราบเหล่านี้จะก่อตัวเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ จนกลายเป็นคราบแข็ง หรือที่เรียกว่าคราบหินปูน ซึ่งเป็นเป็นสาเหตุโรคเหงือกอักเสบ ซึ่งอาจลุกลามไปถึงกระดูกเบ้าฟัน จนกระดูกเบ้าฟันละลาย เหงือกร่น ร่องเหงือกลึกลงไปเรื่อยๆ จนต้อสูญเสียฟันได้ในที่สุด

ข้อความแทนภาษาอังกฤษที่เป็นรูปฟัน

สุขภาพเหงือกและฟันที่แข็งแรง

เหงือกสุขภาพดี

กระดูกเบ้าฟันที่แข็งแรง

เหงือกและฟันในโรคปริทันต์

คราบแบคทีเรีย

หินปูน

กระดูกเบ้าฟันละลาย

โรคเหงือกอักเสบเกิดขึ้นได้กับคน ทุกเพศ ทุกวัย

ปัจจัยที่ก่อให้เกิดความเสี่ยงมากเพิ่มขึ้นคือ :

• การสูบบุหรี่ หรือการเคี้ยวใบยาสูบ
• โรคบางชนิด เช่นโรคเบาหวาน
• ฟันเก ไม่เป็นระเบียบ
• การเสื่อมสภาพ หรือชำรุด ของวัสดุอุดฟัน
• การตั้งครรภ์ หรือการใช้ยาคุมกำเนิด (ชนิดที่ใช้รับประทาน)

โรคนี้จะไม่เห็นอาการชัดเจนในระยะแรก การเข้าพบทันตแพทย์เป็นประจำ จะช่วยให้การตรวจพบโรคและสามารถรักษาให้หายได้ตั้งแต่เนิ่น ๆ

อาการที่บ่งชี้ว่าเป็นโรคปริทันต์

• เหงือกบวมแดง
• เลือดออกตามไรฟันขณะแปรงฟัน
• เหงือกร่น
• กลิ่นปากเรื้อรัง
• อาจมีหนองออกตามร่องเหงือก
• ฟันโยก

เริ่มจากโรคเหงือกอักเสบ หากปล่อยไว้ หรือไม่ดูแลอย่างเหมาะสม ในที่สุดจะเพิ่มความรุนแรงของโรคกลายเป็นโรคปริทันต์อักเสบ

โรคเหงือกอักเสบ (Gingivitis) เหงือกจะมีอาการอักเสบเล็กน้อย มีลักษณะบวม แดง มีเลือดซึมออกมาขณะแปรงฟัน

โรคปริทันต์อักเสบหรือรำมะนาด (Periodontitis) เริ่มมีภาวะเหงือกร่นจนแยกตัวออกจากฟัน เป็นเหตุให้คราบแบคทีเรียสามารถเข้าสู่รากฟัน เนื้อเยื่อและกระดูกรองรับฟันได้

โรคปริทันต์อักเสบขั้นรุนแรง (Advanced Periodontitis) เนื้อเยื่อและกระดูกรองรับฟันถูกทำลาย มีอาการฟันโยกและอาจต้องสูญเสียฟันในที่สุด

ควรจะเข้ารับการดูแลรักษาโดยทันตแพทย์ตั้งแต่เป็นโรคเหงือกอักเสบในระยะเริ่มต้น

• การแปรงฟัน และการใช้ไหมขัดฟันอย่างถูกวิธี สามารถรักษาโรคเหงือกอักเสบในระยะเริ่มแรกได้
• การดูแลรักษาสุขภาพภายในช่องปากที่ดีในทุก ๆ ด้าน ช่วยลดการก่อตัวของคราบแบคทีเรีย
• เข้ารับการขูดหินปูนตามที่ทันตแพทย์นัดหมาย
• การเกลารากฟัน (root planning) โดยทันตแพทย์ เป็นวิธีรักษาสำหรับอาการที่รุนแรงขึ้น
• หากอาการรุนแรงมาก ควรเข้าพบทันตแพทย์เฉพาะด้านปริทันต์ โดยเร็วที่สุด

การป้องกันทำได้โดยการรักษาวินัยในการทำความสะอาดช่องปากอย่างเคร่งครัด มีข้อแนะนำที่มีประโยชน์ดังต่อไปนี้

1. แปรงฟันวันละ 2 ครั้งด้วยยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์ และมีสารออกฤทธิ์ลดการสะสมของแบคทีเรียอย่างได้ผล
2. การบ้วนปากด้วยน้ำยาบ้วนปากที่ออกฤทธิ์ต่อต้านเชื้อแบคทีเรีย วันละ 2 ครั้ง ครั้งละ 30 วินาทีหลังการแปรงฟัน
3. ทำความสะอาดซอกฟันด้วยไหมขัดฟันเป็นประจำทุกวัน
4. หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ และการเคี้ยวใบยาสูบ
5. บริโภคอาหารให้เหมาะสมตามหลักโภชนาการ
6. เข้าพบทันตแพทย์เป็นประจำ อย่างน้อย ปีละ 2 ครั้ง

1. การแปรงฟันอย่างถูกวิธี
2. วางหัวแปรงทำมุม 45 องศากับขอบเหงือก ขยับแปรงไปมาเบาๆ ระหว่างเหงือกกับฟันแล้วปัด (ฟันบนปัดลง ฟันล่างปัดขึ้น)
3. แปรงฟันด้านในแต่ละซี่ ด้วยวิธีเดียวกัน
4. แปรงบริเวณผิวฟันที่ใช้บดเคี้ยวแต่ละซี่ให้ครบทุกซี่
5. ใช้ปลายขนแปรงสีฟันแปรงด้านหลังของฟันหน้าแต่ละซี่ ทั้งฟันบน และฟันล่าง
6. อย่าลืมแปรงลิ้นเป็นขั้นตอนสุดท้าย

1. ดึงไหมขัดฟันความยาวประมาณ 1ฟุต พันหลวมๆ รอบนิ้วกลางทั้งสองข้าง โดยให้เหลือเส้นไหมที่ใช้ขัดฟันประมาณ 2 นิ้ว
2. ใช้นิ้วหัวแม่มือ และนิ้วชี้จับเส้นไหม แล้วค่อย ๆ เลื่อนไหมลงระหว่างซอกฟันเบา ๆ ระวังอย่าให้บาดเหงือก
3. โค้งไหมโอบรอบฟันแต่ละซี่เป็นรูปตัวซี “C” เลื่อนไหมขัดฟันขึ้นลงเบาๆ ระหว่างซอกฟัน และขอบเหงือก เลื่อนเส้นไหม จากนิ้วกลางหนึ่ง ไปยังนิ้วกลางอีกด้านหนึ่ง เพื่อจะได้ใช้ไหมที่สะอาดสำหรับขัดซอกฟันถัดไป