Damaksız Diş Protezi Nedir, Nasıl Yapılır?

Damaksız diş protezleri hastalara daha kaliteli bir yaşam sağlamak için üretilen, diş implantları gibi cihazlarla desteklenen ve doğal damak yüzeyini açıkta bırakan protezlerdir. Bu tür protezler, hastaların protezlerini daha doğal bir hisle kullanmalarına imkan tanımaları nedeniyle tercih edilir. Geleneksel protezler, eksik dişlerin yerine konulması ve hoş bir gülümsemeyi yeniden kazandırma konusunda etkili olsa da bazı dezavantajlara sahiptir. Üst damağa vakumlama yöntemiyle yerleşen bu protezler, ağız içerisinde oluşturduğu ağırlık, çene hareketleri üzerinde oluşturduğu güçlük gibi nedenlerle çiğneme ve konuşmayı zorlaştırabilir. Hastalar ağızlarında yabancı bir cisim olduğu hissinden rahatsızlık duyabilir. Damaksız protezler ise yumuşak yapılı doğal damağı açıkta bırakmaları nedeniyle ağız içi duyular için daha geniş bir alan tanırken hafif, sağlam ve rahatsız edici olmayan bir protez deneyimi sunabilir. Fakat bu protezlerin kullanımı her hasta için mümkün olmayabilir ve hastanın damaksız protez için uygun olup olmadığı ancak diş hekimi tarafından yapılacak muayeneyle belirlenebilir. ⁽¹⁾

Hastaların farklı ihtiyaç ve tercihlerini karşılamak üzere tasarlanmış farklı tiplerde damaksız diş protezleri mevcuttur. Bunlar şu şekildedir: ⁽²⁾

İmplant destekli at nalı diş protezleri

At nalı protezler, damağı açıkta bırakan U şeklinde tasarıma sahiptir. Ağız içerisine giren cisimlere ve protezlere karşı güçlü bir öğürme refleksi bulunan, mide bulantısı sorunu yaşayan kişiler için bu protezler sıklıkla tercih edilir. 

Esnek kısmi protezler

Esnek kısmi protezler, genellikle üst çenede bazı doğal dişlerin kalmış olduğu durumlarda kullanılır. Damağı kapatmadan ağızla rahat bir uyum sağlayan bu protezler hafif bir malzemeden yapılmıştır.

İmplantsız vakumlu protezler

Vakumlu protezler, at nalı protezlerin implantlara ihtiyaç duyulmadan vakum prensibiyle çeneye yerleştirilen türüdür. Ağzın doğal hatlarına uygun şekilde hazırlanmalarıyla implant gerektirmeden çeneye tutunabilir. 

Damaksız Diş Protezinin Avantajları Nelerdir?

Damaksız takma diş protezlerinin hastalara sunmuş olduğu belirli avantajlar vardır. Bunlardan en önemlileri şu şekildedir: ^{(1, 3)}

• Daha konforludur: Damak yüzeyini örtmeyen bu protezler, doğal bir his verir ve geleneksel protezlerde en fazla şikayete yol açan rahatsızlık hissini azaltır. 

• Kaza risklerini azaltır: Takma dişlerin konuşma ve yemek yeme gibi aktiviteler sırasında yerinden çıkması ya da gevşemesi gibi rahatsız edici anlara yol açma olasılığı, damaksız protezlerde daha düşüktür.

• Daha iyi bir görünüm sunabilir: Doğal diş ve diş etlerine daha çok benzeyecek şekilde tasarlanan damaksız protezler, daha gerçekçi ve hoş bir gülümseme sağlar.

• Tat duyusu ve çiğnemeyi geliştirebilir: Protez diş damak yüzeyini kaplamadığından kullanıcılarda tat alma duyusu azalmaz, çiğneme işlevi daha rahat yerine getirilebilir.

• Konuşmayı bozmaz: Damak yüzeyinin serbest olması nedeniyle damaksız protezler dil hareketleri ve dilin konumlandırılması üzerinde daha az etkiye sahiptir. Bu sayede genellikle konuşma netliği ve artikülasyon açısından olumsuzluklara neden olmaz.

• Tutunma ve stabilite konusunda daha avantajlıdır: Çoğu damaksız protez, implant destekli uygulandığından sağlam ve sabit bir temel sağlar. Böylelikle konuşma ve beslenme sırasında protezin kayması, yerinden çıkması gibi olasılıklar minimuma iner ve stabilite sağlanır.

• Ağız ve kemik sağlığı açısından faydalar sunabilir: Diş implantları, doğal kemik büyümesini teşvik eder ve kemik erimesini önleyebilir. 

Damaksız Diş Protezi Hangi Durumlarda Takılır?

Damaksız protezler, aşırı hassas bir öğürme refleksine sahip olan veya geleneksel tip damaklı protezlere uyum sağlamakta zorlanan kişiler için uygundur. Özellikle de damaklı protez kullanan ve bu proteze uyum sağlayamayan kişiler tarafından sıklıkla tercih edilir. Ancak implant yerleştirme işlemi için çene kemiğinde kemik kaybı olmaması gerekir. ⁽²⁾

Damaksız Diş Protezi Kimler İçin Uygundur?

Ağız sağlığı ve çene kemiği yapısının uygun olması halinde bu protezlerin kullanılabildiği hasta grupları şu şekildedir: ⁽²⁾

• Damak üzerinde hiçbir dişi kalmamış olan hastalar (tam dişsizlik)

• Geleneksel protezleri kullanamayanlar

• Çene kemiği sağlığı implant yerleştirme için uygun olanlar

• Özellikle de üst damak protezlerinden kaynaklı tat alma duyusu kaybı, mide bulantısı gibi şikayetleri olanlar 

Damaksız Diş Protezi Kimler İçin Uygun Değildir?

İyi bir ağız sağlığına sahip olan, tüm dişlerin eksik olması durumunda oluşan çene kemiği küçülmesi sorununa sahip olmayan kişiler için damaksız protezler uygun bir seçenek olabilir. Çene kemiği küçülmesi, diş kökleri ve çiğnemeyle kemiğin uyarılmaması sonucunda oluşur. Dişlerin olmaması, çene kemiğinde erimeye neden olur. Bu durumda kemik, implant yerleştirme için uygun olmadığından damaksız diş protezlerinin kullanımı mümkün olmayabilir. Diğer bir seçenek olarak ise damaksız protez uygulaması öncesinde kemik grefti tedavisine başvurulabilir. ⁽²⁾

Damaksız Diş Protezlerinin Bakımı Nasıl Yapılır?

Damaksız diş protezleri, tıpkı doğal dişler gibi düzenli temizleme ve bakım gerektirir. Günde en az bir kez ve gerekirse her öğün sonrasında protezler diş fırçası ve ılık suyla fırçalanmalıdır. Temizleyici olarak aşındırıcı olmayan protez temizleyici ürünlerden yararlanmak mümkündür. Diş protezi bakımı için protezin tüm yüzeyinin iyi bir şekilde fırçalandığından emin olmak gerekir. ⁽⁴⁾

Damaksız Diş Protezi Ameliyatı Sonrası Yapılması Gerekenler

Damaksız diş protezi uygulaması öncesi cerrahi operasyonla çene kemiği içerisine implant yerleştirilir. Bu ameliyat, tek aşamalı veya birden fazla aşamalı olarak yapılabilir. Ameliyat sonrasında diş etlerinde ve genel olarak yüzde şişkinlik, ciltte ve diş etlerinde morarma, hafif kanama ve implant yerinde ağrı söz konusu olabilir. Genellikle ilk günlerde yoğun olan bu komplikasyonların günden güne iyileşmesi beklenir. Diş hekiminiz tarafından reçetelendirilmiş olan ağrı kesici veya antibiyotik içerikli ilaçlar varsa bunlar düzenli olarak kullanılmalıdır. Ameliyat bölgesi iyileşene kadar yumuşak besinler tüketmekte fayda vardır. Kendiliğinden eriyen dikişler kullanılmışsa herhangi bir dikiş atma işlemine gerek duyulmaz. Ancak kendiliğinden erimeyen dikişler için hekiminiz bir dikiş alma randevusu verecektir. Ameliyat sonrası giderek kötüleşen şişlik, şiddetli kanama veya dayanılmaz ağrı gibi beklenmeyen bir durum yaşamanız halinde sağlık kuruluşunuza yeniden başvurmanız gerekir. ⁽⁵⁾

Diş protezi kullanıyor veya yeni bir proteze ihtiyaç duyuyorsanız diş hekiminizle damaksız diş protezleri hakkında görüşebilir ve bu protezleri kullanmak için uygun olup olmadığınızı öğrenebilirsiniz. “Köprü diş nasıl yapılır?” gibi farklı sorularınıza yanıt almak için diğer konu başlıklarımızı da incelemenizi öneririz.