คู่มือสำหรับโรคฟันผุระยะต่างๆ

เคยสงสัยไหมว่าทำไมทันตแพทย์และทันตานามัยจึงส่งเสริมเรื่องการปฏิบัติและแนะนำผลิตภัณฑ์เพื่อป้องกันคราบแบคทีเรียอยู่เสมอ? เหตุเพราะ: ฟันผุเริ่มต้นจากคราบแบคทีเรีย เหมือนฟิล์มเรียบางๆ ที่ก่อตัวขึ้นอย่างต่อเนื่องบนฟัน

หากไม่กำจัด คราบแบคทีเรียหรือไบโอฟิล์มเหล่านี้จะก่อให้เกิดผลเสียต่อช่องปากที่เกิดขึ้นตลอดเวลา:

1. คราบแบคทีเรียจะรวมตัวกับน้ำตาลและผลิตกรดในช่องปาก
2. หากปล่อยให้สะสมไปเรื่อยๆ กรดจะค่อยๆ ทำลายเคลือบฟันและทำให้เกิดฟันผุ
3. ฟันผุที่ไม่ได้รับการรักษาจะแย่ลงเมื่อเวลาผ่านไป และโรคฟันผุในระยะลุกลามต้องได้รับการรักษาที่ยุ่งยากมากขึ้น

เมื่อมีคราบแบคทีเรียก่อตัวขึ้น ต้องเริ่มระวังปัญหาฟันผุในระยะต่างๆ ทางที่ดี คือควรเรียนรู้ว่าจะหยุดการก่อตัวของคราบแบคทีเรียและการเกิดฟันผุได้อย่างไร

สัญญาณแรกของฟันผุ

เมื่อฟันผุเกิดขึ้นครั้งแรก จะมีลักษณะเป็นจุดสีขาวหรือสีน้ำตาลบนฟัน การเปลี่ยนสีนี้เกิดขึ้นจากการที่เคลือบฟันอ่อนตัวลง

ฟันผุในระยะเริ่มตันจะไม่แสดงอาการใดๆ และมักตรวจพบได้ในระหว่างการตรวจสุขภาพฟันเท่านั้น จึงเป็นเหตุผลว่าทำไมการพบทันตแพทย์เป็นประจำจึงเป็นเรื่องสำคัญ

ก่อนที่อาการในระยะเริ่มต้นนี้จะพัฒนาจนเป็นรูในเนื้อฟัน ก็ยังมีโอกาสที่จะหยุดปัญหาฟันผุหรือทำให้ฟันกลับคืนสู่สภาพปกติได้ ทันตแพทย์จะแนะนำการรักษาด้วยวิธี:

• ทำให้เคลือบฟันแข็งแรงขึ้นด้วย ฟลูออไรด์สำหรับการใช้เฉพาะที่
• หรือ การใช้ สารเคลือบหลุมร่องฟัน

ฟันผุระยะต่างๆ

ปัญหาฟันผุ หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที ก็ต้องพบเจอกับปัญหาที่ต้องรักษายุ่งยากมากขึ้น มีอาการเสียวฟันและอาการปวดมากขึ้น รวมถึงอาการไม่พึงประสงค์อื่นๆ

ปัญหาเหล่านี้มีวิธีรักษาได้ขึ้นอยู่กับว่าอยู่ในระยะไหน

ระยะฟันผุที่ผิวฟัน: เป็นฟันผุในระยะเริ่มต้น เคลือบฟันอ่อนแอลงและสึกจนเกิดเป็นรู

ระยะนี้ไม่สามารถรักษาให้กลับเป็นปกติได้ แต่ทันตแพทย์ช่วยป้องกันไม่ให้ฟันผุมากขึ้นได้ด้วยวิธีการรักษาต่างๆ

หากคิดว่ามีฟันผุ ให้ไปพบทันตแพทย์ทันที การรักษาขึ้นอยู่กับขนาดและตำแหน่งของฟันผุ

ทันตแพทย์อาจแนะนำให้ทำการอุดฟัน คือการเอาส่วนฟันที่ผุออก และซ่อมบริเวณนั้นด้วยวัสดุอุดฟัน ทั้งนี้ ฟันผุที่มีขนาดใหญ่ขึ้นอาจต้องมีการทำครอบฟัน ด้วยวัสดุที่สีเหมือนฟันเพื่อความสวยงาม

ระยะฟันผุถึงชั้นเนื้อฟัน: หากปล่อยทิ้งไว้โดยไม่รักษา ฟันผุจะลึกเข้าไปที่เนื้อฟัน ซึ่งเป็นชั้นฟันที่บอบบางที่อยู่ถัดจากชั้นเคลือบฟัน

คงไม่มีครอยากให้ฟันผุลุกลามลึกไปกว่านี้แน่ๆ เพราะการผุของเนื้อฟันสามารถลามไปถึงโพรงประสาทฟัน ที่ประกอบด้วยเส้นประสาทฟันและเส้นเลือดทั้งหลาย

มาโยคลินิค รายงานว่าหากอาการฟันผุลุกลามมากขึ้น อาการต่อไปนี้จะตามมา เช่น:

• เสียวฟันและปวดฟันทุกครั้งที่บริโภคอาหารหรือเครื่องดื่มที่มีรสหวาน ร้อน หรือเย็น
• ปวดฟันหรือเจ็บเวลาเคี้ยวอาหาร
• มีรูหรือหลุมที่เห็นได้ชัด

ภาวะแทรกซ้อนของฟันผุที่ไม่ได้รับการรักษา

อาการแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นอาจต้องได้รับการผ่าตัดหรือการรักษาแบบซับซ้อนมากขึ้น

และหากยังไม่ได้รับการรักษาอีก จะเป็นปัญหาฟันผุรุนแรงและเกิดการติดเชื้อได้ มาโยคลินิคอธิบายว่า สุดท้ายจะเกิดเป็นตุ่มหนองหรือฝี ที่ปลายรากฟันได้

อาการของฝีหนองที่โพรงประสาทฟัน เช่น อาการปวด บวม และมีไข้ ตามที่สมาคมทันตแพทย์อเมริกันระบุไว้ เมื่อไม่ได้รับการรักษา การติดเชื้อจะแพร่กระจายไปยังบริเวณข้างเคียงรวมถึงกระดูกขากรรไกร

จนเกิดการสูญเสียฟันได้ในที่สุด

การป้องกันฟันผุ

ทำได้โดยการปรับเปลี่ยนการใช้ชีวิตบางอย่าง

เริ่มจากกิจวัตรสุขอนามัยในช่องปาก: ใช้เวลาเพียงห้านาทีต่อวันในการดูแลฟันของคุณ

• แปรงฟันอย่างน้อยวันละสองครั้งด้วยยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์
• ใช้ไหมขัดฟันอย่างน้อยวันละครั้ง
• บ้วนปากด้วยน้ำยาบ้วนปากผสมฟลูออไรด์

รับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพฟัน: ศูนย์การแพทย์มหาวิทยาลัยโรเชสเตอร์กล่าวว่า อาหารสร้างความแตกต่างอย่างมากต่อสุขภาพในช่องปากได้

• รับประทานผักและผลไม้ที่อุดมไปด้วยไฟเบอร์ เพื่อสร้างการไหลเวียนของน้ำลายในช่องปาก
• บริโภคผลิตภัณฑ์ที่ทำจากนม เช่น ชีส โยเกิร์ต และนม เพราะผลิตภัณฑ์นมช่วยสร้างน้ำลายที่ให้วิตามินและแร่ธาตุที่จำเป็นสำหรับชั้นเคลือบฟันอีกด้วย
• หลีกเลี่ยงอาหารที่มีน้ำตาล เช่น เค้กและคุกกี้ แต่ถ้าหลีกเลี่ยงไม่ได้ ให้รับประทานในมื้ออาหารเพราะเป็นเวลาที่ช่องปากสร้างน้ำลายได้ดี เป็นการช่วยลดกรดในช่องปาก และควรแปรงฟันหลังจากรับประทานอาหารเหล่านี้
• หลีกเลี่ยงอาหารจำพวกแป้ง เช่น มันฝรั่งทอด เพราะมักเกาะติดฟัน ก่อเกิดคราบแบคทีเรียสะสม แต่ถ้าหลีกเลี่ยงไม่ได้ คุณทราบใช่ไหมว่าพต้องทำอย่างไร: แปรงฟันหลังรับประทานอาหาร

ปรึกษาทันตแพทย์เพื่อขอข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการเลือกอาหารที่ดีต่อสุขภาพฟัน

ตรวจสุขภาพฟันเป็นประจำ: การตรวจสุขภาพฟันสำคัญมาก ทันตแพทย์จะตรวจหาฟันผุระยะเริ่มต้นและรักษาได้ก่อนที่อาการจะแย่ลง

อย่างไรก็ตาม หากสงสัยว่ามีฟันผุ ให้พบทันตแพทย์ทันที การดูแลช่องปากและหาฟันผุเจอในระยะเริ่มต้นมีความสำคัญต่อสุขภาพโดยรวมอย่างมาก