Diş taşı (diğer adıyla tartar), mikrobiyal dental plağın dişler üzerinden uzaklaştırılmaması halinde kalsifiye olması (kireçleşmesi) ile oluşan sert birikintilerdir. Diş taşı, diş eti çizgisinin altında ve üstünde oluşur ve konumu rengini etkileyebilir. Özellikle dişlerdeki siyah diş taşları, genellikle diş eti çizgisinin altında oluşur.
Diş Taşı (Tartar) Nedir?
Diş taşı, plaktan meydana gelir ancak farklı bir yapıdır ve uzaklaştırılması kolay değildir. American Dental Association’a göre plak, tükürük, bakteri, yiyecek ve bakterilerin şeker ve nişastadan ürettiği asidin bir karışımıdır. Plak, yapışkan bir yapıdadır ancak düzenli olarak dişleri fırçalayarak ve diş ipi kullanarak temizlenebilir. Plak zamanında temizlenmezse sertleşir ve diş taşına dönüşür. Diş taşı sadece diş hekimi tarafından temizlenebilir; dişlerin fırçalanması ve diş ipi kullanımı taşları etkilemez. Hem plak hem de diş taşı, diş etlerini tahriş ederek, iltihaplanmaya ve diş eti hastalıklarına neden olur.
Diş Taşı Renginin Önemi
Diş taşının rengi ne kadar eski olduğuna ve ağzın neresinde bulunduğuna bağlıdır. University of Kentucky’den Drs. Robert P. Langlais ve Craig S. Miller, diş eti hizasının üst kısmındaki tartarın sarı ya da ten rengi olduğunu belirtiyor. Dişçiler bunu diş eti üstü diş taşı olarak adlandırmaktadır. Genellikle ön alt dişlerin iç kısımları ve azı dişlerinin dış kısımları gibi tükürüğün ağza akış yaptığı bölgelerde oluşur. Diş eti altı diş taşı, diş eti hizasının altında oluşur. Drs. Langlais ve Miller’a göre bu taşlar, kahverengi, siyah ya da yeşil olabilir. Fakat, tüm diş taşı türleri renk olarak koyulaşır ve zaman içinde boyut olarak genişler.
Dişteki Siyah Lekeler Neden Olur?
Siyah lekeler, açık renkli versiyonlarıyla aynı maddelerden meydana gelir ancak etrafındaki sıvılardan gelen başka malzemeleri de içerir. Tüm diş taşları mineralize olmuş ölü bakteri ve tükürük proteinlerinden oluşmuş olmasına rağmen, diş eti çizgisinin altındaki diş taşları kana, yıkım metabolizması sonucu oluşan kandaki yan ürünlere ve diş eti oluğu sıvısı olarak adlandırılan, oluklarda ve ceplerde, diş ve diş etleri arasında akan sıvıya maruz kalmaktadır. Diana J. Lamoreux, RDH Magazine dergisinde, diş eti oluğu sıvısının bağlayıcı dokular tarafından salgılandığını ve sağlıklı dokularda da meydana gelse de sıklıkla plak temizlenmediğinde ve diş etleri iltihaplandığında ortaya çıktığını söylemektedir.
Siyah Lekeleri Giderme ve Önleme
Bu siyah lekeler (diş taşları) yalnızca dental hijyenist ve diş hekimi uzmanları tarafından temizlenebilir ve iyi ağız bakımı ve düzenli diş hekimi ziyaretleri bunların tekrar oluşmasını önlemeye yardımcı olur. Diş hekimi uzmanları, bu diş taşlarını el aletleri (diş taşı temizleyicisi) ve kristalize materyali bozan mikro titreşimlere neden olan ultrasonik aletlerle temizlerler.
Siz de dişlerinizi günde iki kez fırçalayarak ve her gün diş ipi ile temizleyerek plak ve diş taşı oluşumunu önlemeye yardımcı olabilirsiniz. Aynı şekilde, profesyonel diş taşı temizliği ve kontrolü için her altı ayda bir veya önerilen sıklıkta diş hekimine yapılan ziyaretler, bunların kontrol altında tutulmasına yardımcı olur.
Dişlerdeki siyah lekeler hoş değildir, ancak bunlardan kurtulmak da zor değildir. Diş taşının temizlenmesi kolaydır, temizlik işlemi diş problemlerinin daha da kötüleşmesini önler. Ağzınızda siyah lekeler (diş taşı) olduğundan şüpheleniyorsanız, profesyonel bir diş taşı temizliği için diş hekiminizi ziyaret edin.
Colgate Ağız Sağlığı kaynaklarından tartar kontrolüyle ilgili daha fazla bilgi edinin.
